قیمت بنزین لیتری ۸ هزارتومان می‌شود؟
جزییات افزایش قیمت بنزین در سال ۱۴۰۴
روزنو :
افزایش قیمت بنزین در ایران همیشه یکی از حساس‌ترین و جنجالی‌ترین موضوعات اقتصادی بوده است. حالا با پیش‌بینی‌ها و سخنان مسئولان دولتی، این سوال مطرح می‌شود که در سال ۱۴۰۴ قیمت بنزین چه تغییراتی خواهد داشت؟
اگرچه هنوز قیمت بنزین در سال ۱۴۰۴ قطعی نیست، اما با توجه به شرایط اقتصادی کشور و پیش‌بینی‌های موجود، به نظر می‌رسد که بنزین آزاد به مراتب گران‌تر از قیمت فعلی خواهد شد. بر اساس پیش‌بینی‌ها و سخنان مسئولان آیا باید منتظر قیمت‌های جدید و به‌طور خاص، بنزین آزاد ۸۰۰۰ تومانی باشیم؟
ناترازی بنزین و بحران قاچاق علت اصلی افزایش قیمت بنزین
در حال حاضر، قیمت بنزین در ایران ۳ هزار تومان برای هر لیتر بنزین آزاد است. اما این نرخ با توجه به مشکلات جدی که در تأمین بنزین وجود دارد، به ویژه ناترازی بنزین و نیاز به واردات، چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. طبق گفته‌های مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری، دولت چهاردهم برای حل بحران بنزین در سال ۱۴۰۴ اقدامات جدیدی خواهد داشت که احتمالاً با تغییرات قیمتی همراه خواهد بود.
با توجه به اینکه میانگین کسری بنزین کشور حدود ۱۸ میلیون لیتر در روز است، لازم است که دولت برای واردات بنزین اقدام کند. اما واردات این مقدار سوخت، که نیازمند تخصیص ارز است، نه تنها هزینه‌های بالایی به دنبال دارد بلکه باعث بروز مشکلات اقتصادی دیگری نظیر تورم و فشار بر طبقات پایین جامعه می‌شود.
سناریوهای محتمل برای قیمت بنزین در سال ۱۴۰۴
در حالی که برخی تحلیلگران احتمال افزایش قیمت بنزین را قریب‌الوقوع می‌دانند، دولت و مجلس چند سناریو را برای قیمت بنزین بررسی می‌کنند. این سناریوها عبارتند از:
۱. ادامه وضعیت موجود: در این سناریو، دولت قصد دارد قیمت‌های فعلی (۱۵۰۰ تومان و ۳۰۰۰ تومان) را بدون تغییر نگه دارد. در این صورت، همچنان واردات بنزین با تخصیص ارز دولتی ادامه خواهد داشت. اما این سناریو به‌دلیل حجم بالای واردات و تأمین ارز، احتمالاً به زودی به پایان خواهد رسید.
۲. افزایش نرخ سوم بنزین: در این سناریو، بنزین آزاد با کارت جایگاه با قیمت بالاتر، احتمالاً با نرخ فوب خلیج فارس عرضه خواهد شد. این تغییر باعث کاهش وابستگی به واردات و همچنین کاهش قاچاق بنزین خواهد شد. کارشناسان بر این باورند که در صورت اجرای این سناریو، ناترازی بنزین به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
۳. تغییر در سهمیه‌بندی بنزین: یکی از سناریوهایی که در حال بررسی است، انتقال سهمیه بنزین از خودرو به افراد است. در این سناریو، هر فرد ایرانی به‌طور ماهانه یک مقدار خاصی بنزین سهمیه‌ای خواهد داشت. این سهمیه به کارت سرپرست خانوار منتقل خواهد شد و افراد می‌توانند از آن برای خودرو، موتورسیکلت یا حتی فروش استفاده کنند.
۴. افزایش نسبی قیمت بنزین با حفظ سیستم فعلی سهمیه‌بندی: یکی دیگر از سناریوهای مطرح، افزایش ۳۰ تا ۵۰ درصدی قیمت بنزین است. در این سناریو، قیمت بنزین سهمیه‌ای و آزاد افزایش می‌یابد، اما میزان مصرف بر اساس سهمیه‌بندی باقی خواهد ماند. در این حالت، علاوه بر افزایش قیمت، انتظار می‌رود مدیریت مصرف و کاهش قاچاق تاثیرات مثبتی روی اقتصاد کشور بگذارد.
قیمت بنزین در ایران طی ۵۰ سال گذشته بیش از ۵۰۰۰ برابر افزایش داشته است. این روند، که در ۱۷ مرحله افزایش قیمت از زمان انقلاب تا امروز بوده است، نشان از بحران‌های متعددی دارد که در این مدت بر اقتصاد ایران تاثیر گذاشته‌اند. برای مثال، در دوره جنگ تحمیلی، قیمت بنزین به مدت ۱۰ سال ثابت ماند و تنها ۱.۶ برابر افزایش پیدا کرد. اما از اواخر دهه ۸۰ به این سو، دولت‌ها هر چند سال یکبار دست به افزایش قیمت بنزین زدند. در آبان ۱۳۹۸، آخرین تغییرات قیمت بنزین با افزایش ۳ برابری قیمت بنزین آزاد و سهمیه‌ای انجام شد. حالا پس از گذشت ۵ سال از آن تغییرات، دولت و مجلس تصمیم به بررسی دوباره قیمت بنزین در سال ۱۴۰۴ گرفته‌اند.
چرا قیمت بنزین افزایش می‌یابد؟
دلایل اصلی افزایش قیمت بنزین در ایران به مسئله ناترازی بنزین و نیاز به واردات بنزین برمی‌گردد. ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان، به دلیل عدم کارایی کامل در پالایشگاه‌ها و سیستم توزیع سوخت، در حال حاضر مجبور به واردات بنزین است. علاوه بر این، قاچاق گسترده بنزین به کشورهای همسایه، موجب برهم‌ریختن بازار داخلی و ایجاد مشکلات شدید برای اقتصاد ایران شده است.
آیا قیمت بنزین به ۸۰۰۰ تومان می‌رسد؟
این سوال که آیا بنزین ۸۰۰۰ هزار تومان می‌شود یا نه، هنوز بی‌پاسخ است، اما به نظر می‌رسد با توجه به هزینه‌های بالای واردات بنزین و فشارهای اقتصادی که دولت با آن‌ها روبه‌رو است، احتمال افزایش قیمت بنزین به ۸۰۰۰ تومان در آینده نزدیک وجود دارد. هرچند، این افزایش قیمت ممکن است به صورت پلکانی و بر اساس تصمیمات تدریجی در نظر گرفته شود.
تاثیر افزایش قیمت بنزین بر اقتصاد و مردم
افزایش قیمت بنزین نه تنها هزینه‌های حمل‌ونقل را برای مردم افزایش خواهد داد، بلکه تاثیرات گسترده‌ای بر هزینه‌های زندگی و تورم خواهد داشت. در شرایط فعلی، حتی افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت بنزین نیز می‌تواند فشار زیادی بر طبقات پایین جامعه وارد کند. این در حالی است که ناترازی بنزین و قاچاق گسترده آن، همچنان معضل بزرگی برای اقتصاد ایران به شمار می‌رود.
آینده قیمت بنزین در ایران: تغییرات نزدیک است
با توجه به شرایط اقتصادی و مشکلات عمده در زمینه واردات و توزیع بنزین، به نظر می‌رسد که افزایش قیمت بنزین در سال ۱۴۰۴ اجتناب‌ناپذیر است. این تصمیمات، قطعاً با واکنش‌های سیاسی و اجتماعی روبه‌رو خواهند شد. دولت باید به‌دقت سناریوهای مختلف را بررسی کرده و تصمیماتی اتخاذ کند که علاوه بر حل بحران بنزین، اثرات منفی اجتماعی و اقتصادی آن را به حداقل
