برجام اگر در دولت روحانی احیا می شد امروز پیروز جنگ روسیه و اوکراین ایران بود

روزنو :درخواست عضویت سوئد و فنلاند برای عضویت در ناتو به طور رسمی ارایه شده است.مسئله ای که در روزهای گذشته کاخ کرملین را دچار بحرانی جدید کرده است. این دو کشور تا پیش از این به طور سنتی از سیاست «عضویت نداشتن در هیچ ائتلافی» پیروی می کردند و حتی در دوران جنگ سرد نیز به آن پایبند بودند.این سیاست بی طرفی از سوی مسکو به عنوان عاملی مهم در تضمین ثبات در شمال اروپا تلقی می شد و از سوی کشورهای اروپایی نیز پذیرفته شده بود.یکی از اهداف مسکو در تهاجم نظامی به اوکراین جلوگیری از گسترش ناتو در مرزهای خود بود اما با عضویت سوئد و فنلاند در ناتو نه تنها از گسترش این ائتلاف نظامی جلوگیری نکرده است بلکه مسکو می ماند و انبوهی از تحریم های سیاسی و اقتصادی.پرسش این است که عضویت این دو کشور در ناتو چه پیامدهایی خواهد داشت؟آیا به صلح و ثبات در منطقه کمک می کند؟ در این ارتباط گفتگویی با سید جلال ساداتیان سفیر پیشین ایران در انگلستان انجام داده که در ادامه می خوانید:

به نظر شما در خواست سوئد و فنلاند برای عضویت در ناتو چه عواقبی برای اتحادیه اروپا خواهد داشت؟
نگرانی فنلاند و سوئد این است که اگر روسیه در اوکراین موفق شود به این دو کشور نیز تهاجم نظامی خواهد داشت.در خواست عضویت این دو کشور برای عضویت در ناتو برای جلوگیری از حمله روسیه است.

اما با توجه به حمایت های بین المللی از اوکراین اینکه روسیه تا چه میزان قصد حمله به سوئد و فنلاند داشته باشد جای تامل دارد.روسیه از نظر اقتصادی و روابط بین الملل هزینه زیادی بابت حمله به اوکراین پرداخت کرده است.

مسکو می خواهد برای جبران حمایت های غرب از زلنسکی، برای اتحادیه اروپا به لحاظ اقتصادی ایجاد مشکل می کند.خط لوله گاز نورد استریم 2 با توجه به اینکه 12 میلیارد دلار برای آنها هزینه داشته اما بلا استفاده رها شده است. اتحادیه اروپا به دنبال تحریم انرژی روسیه می خواهد خط اول گازی که به آلمان صادر می شود را قطع کند.روسیه در مقابل نیز احتمال دارد دست به یک تهاجم جدید بزند تا موقعیت هایی را برای خود فراهم کند، از جمله کشورهایی که ممکن است هدف مسکو قرار گیرند فنلاند و سوئد است.

چرا ترکیه مخالف عضویت این دو کشور در ناتو است؟

ترکیه در واکنش به درخواست سوئد و فنلاند ابتدا اعلام موافقت کرد اما بعد مخالف شد.هرچند مقامات ناتو گفته اند که مخالفت ترکیه قابل حل است.اکثریت اعضای ناتو و وزرای خارجی کشورهای عضو اعلام موافقت کردند.

چرا کشورهای اروپایی و آمریکا از پیوستن فنلاند و سوئد استقبال می کنند؟

آمریکا تلاش می کند با گسترش ناتو اروپا را زیر بلیط خودش نگه دارد.در مقاطع مختلف برخی کشورهای اروپایی مانند فرانسه ابراز تمایل کرده اند که ارتش مستقل اروپایی داشته باشند اما این به سود منافع آمریکا نیست.این زمزمه جدایی برای اولین بار نیست که از سوی فرانسه مطرح می شود بلکه از زمان بیل کلینتون چندین بار تکرار شده است.آمریکا با ناتو اروپا را کنترل می کند.

مخالفت ترکیه با عضویت سوئد و فنلاند در ناتو بر سر حزب دموکرات کردستان است یا مسائل دیگری وجود دارد؟

به نظر می آید بیشتر مسائل حمایت های حقوق بشری است که آنکارا مخالفت می کند.اردوغان از این موضوع می خواهد از سوئد و فنلاند امتیاز بگیرد.در ایامی که ترکیه درخواست عضویت در اتحادیه اروپا را داشت تا جایی که خاطرم است سوئد و فنلاند با درخواست آنکارا مخالفت کرده بودند.

ایا درخواست عضویت در ناتو باعث ایجاد تنش در اروپا خواهد شد؟

در اتحادیه اروپا اختلافاتی به وجود آمده است.برلین موافق این میزان تحریم علیه روسیه نبود.آلمان معتقد است این حد از تحریم ها علیه مسکو می تواند اقتصاد کشورهای اروپایی را تحت تاثیر قرار می دهد.در اروپا برخی کالاها مانند گندم و بنزین دچار افزایش قیمت شده است.

روند تحولات عضویت سوئد و فنلاند در ناتو آیا در سیاست خارجی ایران تاثیری خواهد داشت؟

به طور مشخص برای این دو کشور تاثیری در روابط خارجی ایران نخواهد داشت اما به صورت کلان تقویت ناتو به نفع ایران نیست.ایران می خواهد با کشورهای اروپایی منهای آمریکا ارتباط داشته باشد.

سفر انریکه مورا به تهران از این جنبه مهم است که از نتایج گفتگوهایش در تهران ابراز رضایت کرد.اما به نظر می آید بازداشت مورا در آلمان به علت نفوذ دستگاه امنیتی اسرائیل صورت گرفت.در چنین شرایطی پرسش این است که چه کشوری در اروپا حاکم است و نفوذ دارد؟مسئله استقلال اروپا همواره مورد سوال ناسیونالیسم های غربی قرار گرفته است.آمریکا و برخی متحدینش مانند اسرائیل تلاش می کنند تا استقلال اروپا اتفاق نیوفتد.

آیا می توان درخواست عضویت سوئد و فنلاند در ناتو را شکست اهداف پوتین در حمله به اوکراین ارزیابی کرد؟
غیر از درخواست دو کشور برای عضویت در ناتو پوتین به قصد تسلیم زلنسکی وارد اوکراین شد تا بعد از حمله یک فرد نزدیک به خودش را به عنوان رئیس جمهور در اوکراین قرار دهد.اما بعد از یورش به کی یف با مقاومت زلنسکی، اتحادیه اروپا و آمریکا روبه رو شد.این کشورها منابع و اسلحه های قابل توجهی در اختیار دولت زلنسکی قرار دادند.علاوه بر این موضوع تحریم های گسترده اقتصادی نشان می دهد مجموعه این اقدامات باعث شکست پوتین در جنگ اوکراین شده است.البته شکست روسیه باعث شده پوتین تلاش کند در منابع انرژی خود را به روی اروپا ببندد و از این فرصت برای اختلاف افکنی بین اروپا و آمریکا استفاده کند.شاید آمریکا بخواهد نیازهای اروپا را تامین کند اما قطعا بدون روسیه این شرایط برای اروپا سخت خواهد شد.
یکی از دلایل سفر مورا این بود که اروپا انرژی ایران را جایگزین انرژی روسیه بکند.اگر در داخل کشور اجازه داده بودند که برجام در دولت روحانی احیا شود امروز پیروز جنگ روسیه و اوکراین ایران بود.