وزیر اقتصاد معتقد است که نرخ سود بانکی ۳۰ درصد منجر به ناترازی بیشتر، نقدینگی و تورم بیشتر و افت بازار سرمایه می‌شود. مشاور رییس‌جمهور هم نسبت به سود‌های بانکی انتقاد دارد، لذا این احتمال وجود دارد که دولت چهاردهم در جهت کاهش سود بانکی اقدام کند.

 بالا بودن نرخ سود بانکی منجر به عواقب ناخوشایندی همچون کاهش تسهیلات بانکی، کاهش تولید ناخالص داخلی و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی می‌شود. کارشناسان همواره نسبت به افزایش سود بانکی هشدار می‌دهند، اما معمولا به عنوان داروی ضدتورم در دستور کار سیستم بانکی قرار دارد.

شورای پول و اعتبار، بهمن ماه سال گذشته حداکثر نرخ سود بانکی را ۲۲.۵ درصد اعلام کرد، اما به بانک‌ها اجازه داده شد اوراق سپرده گواهی خاص با نرخ سود ۳۰ درصد منتشر کنند. در واقع نرخ سود بانکی عملا به ۳۰ درصد رسید.

عبدالناصر همتی ـ وزیر اقتصاد در مراسم معارفه رییس جدید سازمان بورس نسبت به بالا بودن نرخ سود بانکی انتقاد کرد و گفت: وقتی نرخ سود را بالا ببرید، فقط منجر به ناترازی بیشتر و نقدینگی و تورم بیشتر خواهد شد و البته بازار سرمایه را هم نابود می‌کند.

معمولا در شرایط تورمی از افزایش نرخ سود برای کنترل تورم استفاده می‌شود؛ موضوعی که در سال‌های اخیر در برنامه‌های نظام بانکی قرار گرفته است.

همتی در این زمینه گفت: من به دوستان بانکی هم گفته ام، میدانیم برای کنترل تورم، در مقطع کوتاه، باید نرخ سود را افزایش دهیم. اما این برای موقعی است که بانک‌های ما تراز باشند و بانک مرکزی هم آنقدر قوی باشد که اگر بانکی یک مقدار از ضوابط نظارتی عدول کرد، با آن برخورد کند.

وزیر اقتصاد عنوان کرد: ما با بقیه ارکان تیم اقتصادی دولت همکاری داریم و خواهیم داشت که نرخ بهره را کنترل و در عین حال توجه‌ها را به سمت بازار سرمایه جلب کنیم، چون می‌دانیم رسیدن به تأمین مالی غیرتورمی از طریق بازار سرمایه امکانپذیر است.

معمولا به دنبال افزایش نرخ بهره، انتظارات تورمی بالا می‌رود. قیمت ارز هم افزایش پیدا می‌کند که اثرات تورمی برای تمامی بخش‌های اقتصادی دارد.

علی طیب‌نیا ـ مشاور رییس‌جمهور نیز مخالف افزایش سود بانکی است. او در این زمینه گفته است: افزایش نرخ بهره بانکی بدون هماهنگی، بازار سرمایه را منحرف می‌کند، چراکه بورس یک بازار آزاد است.

با این اوصاف به نظر می‌رسد دولت چهاردهم قصد دارد نرخ سود بانکی را کنترل و در سوی دیگر، توجهات را به بازار سهام معطوف کند.

باتوجه به نگاه حاکم در وزارت اقتصاد برای نرخ سود بانکی و البته همفکری طیب‌نیا مشاور اقتصادی رییس جمهور با همتی در این حوزه خیلی دور از ذهن نیست که شاهد تغییراتی در خصوص نرخ سود بانکی در جلسات آتی شورای پول و اعتبار باشیم.

اظهارات اخیر وزیر اقتصاد درباره نرخ سود بانک‌ها و برنامه تیم اقتصادی برای کنترل نرخ بهره این احتمال را تقویت کرده است که به‌زودی شاهد تغییراتی در نرخ سود بانکی باشیم. اما الان بانک‌ها به سپرده‌های بانکی چه‌سودی می‌دهند؟

 نرخ سود سپرده‌های بانکی با مصوبه شورای پول و اعتبار ۲۲.۵ درصد تعیین شده است، اما بانک مرکزی در ماه‌های پایانی سال گذشته برای مقطع کوتاهی مجوز انتشار اوراق گواهی خاص با سود ۳۰درصدی را داد و به‌دنبال آن سقف نرخ سود در نظام بانکی برای دوره کوتاهی به ۳۰ درصد رسید.

اما بعد از آن بانک مرکزی به بانک‌ها اولتیماتوم داد که باید نرخ سود سپرده‌های خود را اصلاح کنند و در صورت تخلف با آنها برخورد جدی خواهد شد. مدیران بانکی البته به جدیت بانک مرکزی بر اصلاح نرخ سود و پایبندی بانک‌ها به اعمال این تغییرات اذعان کرده گفتند: جدیت بانک مرکزی باعث شد تخلفات سودی بانک‌ها به حداقل برسد.

بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار نرخ سود سپرده‌های بانکی عبارت است از سپرده کوتاه‌مدت عادی (کارت‌های بانکی) : ۵ درصد، سپرده کوتاه‌مدت ویژه سه‌ماهه: ۱۲ درصد [بانک‌ها معمولاً ارائه نمی‌دهند]، سپرده کوتاه‌مدت ویژه شش‌ماهه: ۱۷ درصد [بانک‌ها معمولاً ارائه نمی‌دهند]، سپرده بلندمدت با سررسید یک‌سال: ۲۰.۵ درصد، سپرده بلندمدت با سررسید ۲ سال: ۲۱.۵ درصد و سپرده بلندمدت با سررسید ۳ سال: ۲۲.۵ درصد.

عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد به‌تازگی اظهاراتی در نقد نرخ سود داشته و تأکید کرده است: "وقتی نرخ سود را بالا ببرید، فقط منجر به ناترازی بیشتر و نقدینگی و تورم  بیشتر خواهد شد و البته بازار سرمایه را هم نابود می‌کند. من به دوستان بانکی هم گفته‌ام، می‌دانیم برای کنترل تورم، در مقطع کوتاه، باید نرخ سود را افزایش دهیم، اما این برای موقعی است که بانک‌های ما تراز باشند و بانک مرکزی هم آن‌قدر قوی باشد که اگر بانکی یک‌مقدار از ضوابط نظارتی عدول کرد، با آن برخورد کند."

وزیر اقتصاد از دیدگاه تیم اقتصادی برای کنترل نرخ بهره گفته و تأکید کرده است: "ما با بقیه ارکان تیم اقتصادی دولت همکاری داریم و خواهیم داشت که نرخ بهره را کنترل و در عین حال توجه‌ها را به‌سمت بازار سرمایه جلب کنیم چون می‌دانیم رسیدن به تأمین مالی غیرتورمی از طریق بازار سرمایه امکان‌پذیر است. "

باتوجه به نگاه حاکم در وزارت اقتصاد برای نرخ سود بانکی و البته همفکری طیب‌نیا مشاور اقتصادی رییس جمهور با همتی در این حوزه خیلی دور از ذهن نیست که شاهد تغییراتی در خصوص نرخ سود بانکی در جلسات آتی شورای پول و اعتبار باشیم.

اما به‌منظور بررسی دقیق‌تر درباره چگونگی وضعیت سود پرداختی بانک‌ها به سپرده‌های مردم خبرنگار تسنیم سراغ چند بانک خصوصی و دولتی رفت تا گزارشی از نحوه پرداخت نرخ سود سپرده‌ها داشته باشیم.

بانک‌های خصوصی و دولتی عموماً بعد از اولتیماتوم و اخطارهای جدی بانک مرکزی در رعایت نرخ سود سپرده‌ها به‌خط شده‌اند و کمتر بانکی نرخ سودی بالاتر از سقف تعیین‌شده به مشتریان پیشنهاد می‌کند، مگر اینکه مشتری سپرده بالایی داشته باشد که بانک در آن شرایط به او پیشنهادات ویژه‌ای ارائه می‌دهد.

اکثر بانک‌ها نرخ سود ۲۰ تا ۲۳ درصدی برای سپرده‌های یک تا سه ساله دارند. نکته اینجاست که این وضعیت در بانک‌های خصوصی که قبلاً سردمدار تخلف در این بخش بودند نیز صدق می‌کند.

مسئول صندوق شعب یکی از بانکها درباره نرخ سود در این بانک و بانک‌های دیگر این‌طور می‌گوید: الآن اکثر بانک‌ها سود ۲۲-۲۳درصدی می‌دهند؛ در یک مقطع کوتاهی بانک مرکزی اجازه داد نرخ سود به ۳۰ درصد برسد که خیلی زود هم جمع شد.

او با تأکید بر اینکه "دیگر سود بالا نداریم. "، گفت: قبلاً این‌طور بود که کف و سقفی برای سپرده‌ها داشتیم و براساس آن نرخ سود متفاوت می‌دادیم ولی الآن تقریباً چیزی با این عنوان نداریم و برای همه سودمان ۲۲.۵ درصد است.

البته این وضعیت برای بانک‌های دیگر یکسان نیست چراکه برخی از کارمندان شعب می‌گویند: اگر مشتری سپرده بالایی داشته باشد که برای بانک جذاب باشد ممکن است نرخ سود بالاتری به او پیشنهاد دهیم.

یکی از کارمندان بانک‌ها می‌گوید: یک بانک خصوصی هست که پشت تلفن می‌گوید نرخ سود ۲۲ درصد ولی وقتی به شعبه بروید و رقم سپرده بالایی (میلیاردی) داشته باشید به‌راحتی سود ۲۴-۲۵ درصد هم به شما پیشنهاد می‌دهد.

او البته تأکید دارد: نباید در این بانک‌ها و صندوق‌ها، سپرده‌گذاری کرد چراکه خیلی خطرناک است و ممکن است دیگر به پولتان نرسید!

او در مجموع اعتقاد دارد: سپرده‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری ریسک بالایی دارد و مردم نباید به‌خاطر سود بالاتر دست به این کار بزنند.

بررسی میدانی از وضعیت بانک‌ها در این حوزه نشان می‌دهد که برای سپرده‌های خرد و حداقل تا ۱۵۰ میلیون، بانک‌ها طرح خاصی ندارند جز اینکه بعضی بانک‌ها بعد از یک ماه اجازه برداشت از حساب را می‌دهند و برخی بعد از سه ماه، ولی عموماً سود ۲۲.۵ تا ۲۳ درصدی به این سپرده‌ها می‌دهند.