ماموريت شويگو در تهران

علي‌اكبر احمديان، دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران با سرگئي شويگو، دبير شوراي امنيت ملي روسيه در تهران ديدار و گفت‌وگو كرد. سرگئي شويگو روز سه‌شنبه به دستور ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه براي پيگيري توافقات انجام شده در سفر احمديان به شهر سن پترزبورگ روسيه وارد تهران شد. شويگو در ديدار با همتاي ايراني خود ضمن بررسي توافقات دو كشور، بر حمايت خود از سياست جمهوري اسلامي ايران درخصوص كريدورها و مسيرهاي مواصلاتي با جمهوري آذربايجان تاكيد كرد. شويگو همچنين براي ابلاغ پيام پوتين با مسعود پزشكيان رييس‌جمهور ايران ديدار و در جريان توافقات حاصله بين دو‌طرف قرار گرفت. اين سفر در‌حالي صورت مي‌گيرد كه ادعاها و اظهارات اخير مقامات روسي در قبال كريدور زنگزور، حساسيت‌ها و واكنش‌هاي بسياري را در ايران برانگيخته است. ازسوي ديگر، بحث همكاري‌هاي راهبردي دوطرف و امضاي توافق مشترك راهبردي نيز دوباره در صدر اخبار قرار گرفته است. براساس برخي گزارش‌ها، قرار است توافق راهبردي در ماه اكتبر ميان تهران و مسكو منعقد شود. از سوي ديگر، برخي رسانه‌ها و مقامات غربي نيز اخيرا ايران را متهم كرده‌اند به روسيه در خلال جنگ اوكراين موشك‌هاي بالستيك دوربرد ارسال كرده است. ايران اين اتهامات را قويا رد مي‌كند و هر‌گونه دخالت در جنگ اوكراين را تكذيب كرده است. 

اين اتهامات در‌حالي مطرح مي‌شود كه پيش‌تر علي‌اكبر احمديان روز چهارشنبه هفته گذشته گفت كه ايران از صلح مورد توافق روسيه و اوكراين حمايت مي‌كند. اين سخنان را علي‌اكبر احمديان، دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران در چهاردهمين اجلاس مقامات عاليرتبه بريكس مسوول امور امنيتي و مشاوران امنيت ملي در سن‌پترزبورگ روسيه بيان كرد. در اين نشست، احمديان پيشنهاد داد كه بريكس بايد گروهي را براي پيگيري دستيابي به صلح بين روسيه و اوكراين تعيين كند. اظهارات احمديان در‌حالي مطرح مي‌شود كه برخي منابع غربي مدعي‌اند روسيه به دنبال همكاري نظامي و تسليحاتي بيشتر با ايران است و اخيرا ايالات‌متحده و بريتانيا مدعي شده‌اند روسيه اطلاعات و فناوري محرمانه‌اي را با ايران به اشتراك مي‌گذارد كه مي‌تواند ايران را در پيشبرد و توسعه برنامه هسته‌اي‌اش، در ازاي دريافت موشك‌هاي بالستيك از سوي تهران و به‌كار بردن آنها در جنگ اوكراين، ياري دهد.

در همين رابطه، سميد پاشا، تحليلگر امور امنيتي و راهبردي مدعي شد؛ از آنجايي كه جهان بر حمله اوكراين به منطقه كورسك و پيشروي روسيه در منطقه پوكروفسك تمركز دارد، از برنامه تاكتيكي مسكو براي استفاده از موشك‌هاي ايراني مورد ادعاي غرب غافل مانده است. به عقيده پاشا، مسكو تلاش دارد در ماه‌هاي آتي با حمله گسترده به اوكراين تا حد زيادي سرنوشت جنگ را تا پيش از انتخابات امريكا تعيين كند. از‌سوي ديگر، ايالات‌متحده صادرات موشك‌هاي بالستيك ايران به روسيه را زمينه‌ساز «تشديد تنش‌ها» مي‌داند.  رسانه‌هاي غربي مدعي‌اند، ايران امسال 400 موشك كوتاه‌برد ازجمله فاتح-110 و ذوالفقار را با برد 300 تا 700 كيلومتر به روسيه ارسال كرده است. همچنين، اين گزارشات بر اين ادعا اصرار دارند كه روس‌ها در حال آموزش براي كار با موشك‌هاي كوتاه‌برد مانند ابابيل و فاتح-360 هستند. به اعتقاد اين تحليلگر امور نظامي، غرب مدعي است هدف روس‌ها از تحويل موشك‌هاي بالستيك از ايران، يافتن شركاي راهبردي در منطقه است. هدف ديگر روس‌ها نيز مي‌تواند صرفه‌جويي در مصرف زرادخانه‌هاي راهبردي خود باشد. اخيرا گزارش‌هايي از تحويل تجهيزات توپخانه و موشكي از كره‌شمالي و چين به روسيه نيز مخابره شده است. 

در ماه گذشته، روسيه در يك حمله سراسري به اوكراين از بيش از 100 پهپاد و 100 موشك استفاده كرد. در اين حمله، تركيبي از حملات از سيستم‌هاي هوايي، زميني و دريايي انجام شد كه بخش انرژي را هدف قرار دادند. اين امر براي روسيه هزينه 3/1 ميليارد دلاري را در پي داشت. بنابراين، روس‌ها به دنبال صرفه‌جويي اقتصادي و همچنين حفظ زرادخانه راهبردي خود براي حملات احتمالي ناتو عليه خود در آينده هستند. 

پاشا بر آن است مساله صرفه‌جويي اقتصادي روس‌ها را بر آن داشته تا دست به دامان بازيگران ديگر شود و تجهيزات و تسليحات ارزان‌تري را براي استفاده در جنگ به كار گيرد. اين كارشناس نظامي مدعي است حمله اخير روسيه به اوكراين با پهپاد و موشك شامل انواع موشك‌هايي بود كه بهاي هر كدام بين 500 هزار تا 13 ميليون دلار امريكا برآورد مي‌شود. در مقايسه، او مدعي است فاتح-110 هر واحد 110هزار دلار و ذوالفقار 150 هزار دلار امريكا قيمت دارد كه استفاده ادعايي آنها ازسوي روسيه مي‌تواند براي مسكو به‌صرفه باشد. طبق ادعاي پاشا، موشك‌هاي فاتح و ذوالفقار ممكن است برد يا سرعت مافوق صوت زرادخانه فعلي روسيه را نداشته باشند، اما روس‌ها نيازي به آن ندارند. در واقع، روس‌ها قصد دارند با موشك‌هاي ارزان‌قيمت عمليات فريب را رقم زده و سامانه پدافند هوايي اوكراين را مستاصل كنند تا بتوانند پرتابه‌هايي با برد طولاني‌تر را عليه اهدافي راهبردي در عمق خاك اوكراين هدف قرار دهند. 

از نظر اين كارشناس، روي كاغذ، اگر روسيه 3/1 ميليارد دلار براي حمله هوايي بعدي خود هزينه كند و فقط از يك نوع موشك استفاده نمايد، مي‌تواند حدود 12 هزار موشك فاتح-110 يا بيش از 8 هزار موشك ذوالفقار شليك كند. اين بسيار بيشتر از تركيب پهپادها و موشك‌هايي است كه روس‌ها ماه گذشته عليه اوكراين استفاده كردند. اخيرا، يوري ايحنات، سخنگوي نيروي هوايي اوكراين مدعي شد كه كي‌يف ابزاري موثر براي رهگيري موشك‌هاي بالستيك مانند اسكندر-ام، خا-22 و موشك هايپرسونيك كينژال ندارد. اين موشك‌ها خطرناك‌تر هستند، زيرا مي‌توانند سرجنگي بزرگ‌تري را حمل كنند و به دليل افزايش سرعت در برخورد، دفاع در برابر آنها دشوارتر است. هيچ سامانه دفاع هوايي قادر به دفاع در برابر صدها موشك به‌طور همزمان نيست. حتي سامانه دفاع موشكي معروف پاتريوت ايالات‌متحده تنها مي‌تواند 16 پرتابه را به‌ طور همزمان رهگيري كند. همين امر نيز بسيار پرهزينه است به‌طوري كه آخرين نسخه از اين سامانه مجهز به موشك‌هاي رهگيري PAC-3 MSE است كه هر كدام 7/3 ميليون دلار هزينه دارد. علاوه بر اين، ساخت يك رادار پاتريوت 12 ماه و براي دستيابي به تمام قطعات اين سيستم 24 ماه طول مي‌كشد. همين عوامل ممكن است اين پرسش را پيش بكشند كه اوكراين چقدر مي‌تواند در مقابل موج موشك‌باران روس‌ها مقاومت كند و ايالات‌متحده تا چه حد مي‌تواند چنين سامانه‌هاي پيشرفته و پرهزينه‌اي را به سرعت دراختيار اوكراين قرار دهد. از نظر، نويسنده اين تحليل، اگر ادعاهاي غرب مبني بر ارسال بيش از 200 موشك بالستيك كوتاه‌برد ايران به روسيه درست باشد و روسيه اراده استفاده از آنها را در جنگ داشته باشد، به نظر روزهاي سختي براي اوكراين و متحدان غربي‌اش پيش رو باشد.