تاباندن نور به تاریکخانهها
احسان اسقایی: مسعود پزشکیان، رئیسجمهور منتخب مردم ایران برای تشکیل کابینه خود شورای تحت عنوان شورای راهبری را تشکیل داده است.
مسئول این شورا نیز با جواد ظریف است و طی نامهای به احزاب و تشکلهای سیاسی اعلام شده که گزینههای خود را به این شورا اعلام کنند تا در نهایت این شورا، 3 نفر را به رئیسجمهور معرفی کرده و وی از میان این 3 نفر یکی را بهعنوان وزیر به مجلس معرفی کند. این مکانیزم برای انتخابات کابینه مکانیزمی جمعی و دموکراتیک است که تا پیش از این برای چینش کابینه مسبوق به سابقه نبوده است. ظریف در ارتباط با شورای راهبردی گفته است «تدابیر گوناگونی برای پیشگیری از پنهانکاری، تبانی و تعارض منافع در روند بررسی و پیشنهاد نامزدها اندیشیده شده است که پیشتر به آگاهیتان رساندهایم. تصمیمنهایی برای معرفی وزرا به مجلس شورای اسلامی منحصرا در اختیار رئیسجمهور منتخب است. سازوکار فوق با دستور دکتر پزشکیان و به منظور استفاده از ظرفیت کارشناسان مختلف برای مشورت به ایشان ایجاد شده است. تلاشهای نابخردانه گروهی اندک برای وحدتشکنی، هراسافکنی و نگرانسازی جامعه متدین ایرانی از عرایض روشن اینجانب در سیما به غایت مغرضانه، ضداخلاقی، ضد اسلامی و ضد مکتب امیرالمؤمنین حضرت علی و سالار شهیدان حضرت اباعبدا... الحسین (علیهماالسلام) و تماما خارج از چارجوب بحث برجستهسازی شده که عمیقا تأسفآور است. عقدهگشاییهای ۲۴ ساعت گذشته دور از انتظار نبود. همانگونه که ۱۰ سال علیه تعامل عزتمندانه با جهان در برجام به هر دروغی متوسل شدند ولی اکنون خود به ارزش برجام اعتراف میکنند، ابتکار دکتر پزشکیان برای شفافیت بهجای تعیین دولت در دخمهها و تاریکخانهها نیز برخی را به وحشت انداخته ولی دیر یا زود ارزش این حرکت شجاعانه و مصلحانه رئیسجمهور منتخب مردمی را خواهند فهمید.
*پزشکیان متخصصان را گردهم آورده
استفاده از این مکانیزم توسط پزشکیان برای انتخاب وزرا و برخی حملاتی که این روزها به او و رئیس شورای راهبری شده است. «آرمان ملی» را بر آن شد تا با دو فعال سیاسی اصلاحطلب از دو حزب شناخته شده گپی بزند. سعید نورمحمدی از اعضای ارشد حزب ندای ایرانیان که حزبش همواره دغدغه شفافیت و استفاده از ظرفیت جوانان را داشته است. در این ارتباط به آرمان ملی گفت: روشی که رئیسجمهور منتخب دکتر پزشکیان برای معرفی کابینه در پیش گرفتهاند، نقطه عطفی در انتخاب مدیران ارشد کشور است. مهمترین ویژگی این روش این است که نخبگان در کمیتههای تخصصی گرد هم آمدهاند. اگر به ترکیب کمیتههای زیر نظر شورای راهبری نگاه کنیم شاهد خواهیم بود بسیاری از افرادی که عضو کمیتهها هستند یا در دورهای وزیر بودند یا از جمله برجستهترین کارشناسان هستند و این افراد با مشورت همدیگر بهترین گزینهها را به رئیسجمهور پیشنهاد خواهند داد.
*گزینه کمیتهها محصول زد و بندهای سیاسی نیست
این فعال سیاسی اصلاحطلب افزود: از دل این کمیتهها گزینهای که از دل دخمهها خارج میشود و پشت آنها زد و بند است، خارج نمیشود و این اقدام قدم بزرگی است که دکتر پزشکیان برداشته است. موردی که از وی به یادگار خواهد ماند و همگان شاهد خواهیم بود کارشناسان متخصص از سوی این کمیتهها به شورا و در نهایت به رئیسجمهور معرفی خواهند شد.
*اوج شفافیت در انتخاب گزینههای کابینه
نورمحمدی ادامه داد: روند انتخاب افراد برای معرفی به رئیسجمهور در این کمیتهها شفاف است. انتخاب این افراد با اطلاعرسانی به افکار عمومی است و در این فرایند اگر ایراد باشد مشخص خواهد شد و اگر مافیاهای قدرت و ثروت بخواهند اعمال نفوذ کنند؛ آنگاه افکار عمومی متوجه خواهد شد. اتفاقاتی در دو کمیته راه و شهرسازی و کمیته نفت افتاد و با اعتراض افکار عمومی شورای راهبری اقدام به اصلاحاتی در این کمیتهها کرد که این مورد بیانگر توجه شورای راهبری به اصل شفافیت است.
*کابینه جوان و متخصص خواهد بود
نورمحمدی در ارتباط با کیفیت کابینه نیز گفت: علاوه بر تخصصگرایی در انتخاب اعضای کابینه جوانگرایی و توجه به استفاده از جوانان در کابینه نکته قوت دیگر مکانیزم تعیین وزرا توسط کابینه است. چرا که قرار بر این است که 60 درصد کابینه افرادی باشند که یا سابقه وزارت نداشته باشند و اینکه زیر55 سال سن داشته باشند و این اتفاق بزرگی است. چرا که حلقه مدیریتی کشور در هر دو جریان سیاسی حلقهای بسته است و هر کاری که میتوانستند برای کشور انجام بدهند تا به حال انجام دادهاند و اقدام جدیدی نیست که مدیران شناخته شده ادعای آن را داشته باشند که امکان اجرای آن را داشته باشند. این مورد هم برای کشور و مردم نفع دارد و هم برای خود رئیسجمهور منفعت خواهد داشت تا او بتواند در برابر مردم سربلند شود.
*پزشکیان پوپولیست نیست
این فعال سیاسی در ارتباط با اینکه پزشکیان تلاش دارد دائما پای صحبت مردم بنشیند و نمونه آن را در حضور وی در بازار میتوان مشاهده کرد و تلاش برخی برای پوپولیست نشان دادن وی نیز به آرمان ملی اظهارکرد: در اینجا دو مساله وجود دارد و برخی نگران پوپولیسم هستند و اینگونه میاندیشند شیوهای که دکتر پزشکیان در پیش گرفته باز تولید نوعی پوپولیسم است. اما واقعیت آن است که پوپولیست یک تعریف است و پوپولیستها عموما صادق نیستند اما آقای رئیسجمهور فردی با صداقت است به خاطر همین نمیتواند اقدامات پزشکیان را با رفتارهای پوپولیستی مقایسه کرد. ضمن اینکه اتفاقا این شیوه رفتار آقای پزشکیان شیوه رفتار فوقالعاده مدرن است و این در معنای واقعیسازی قدرت و سیاستمداران است و این رفتار واقعیتهای یک فرد را به نمایش میگذارد. برخلاف آنکه رئیسجمهور باید فرد خاصی باشد و پروتکلهای خاصی را باید رعایت کند، پزشکیان با اینگونه اقدامات بزرگترین خدمت را به توسعه کشور با رفتارهای خود میکند و این کار اقدامی ارزشمند است که در آینده حتما به آن استناد خواهد شد و از وی به خاطر این رفتار و شنیدن درد اصناف مختلف مورد تمجید قرار خواهد گرفت.
*بهدنبال دورکردن ظریف از پزشکیان هستند
نورمحمدی در انتها در ارتباط با تخریبی که علیه ظریف صورت میگیرد آن هم به این علت که او در کنار پزشکیان ایستاده تا کابینهای متخصص و شفاف را تشکیل دهد، گفت: مخالفان تلاش دارند با ایجاد اختلاف بین ظریف و پزشکیان شرایطی را بهوجود آورند که در میان مدت آقای ظریف را حذف کنند اما موفق نخواهند شد و شوخی است که در ابتدای دولت بتوانند این روند را ایجاد کنند و آقای ظریف بزرگتر از این حرفهاست که وارد این بازی شود.
*مکانیزم ماندگار از پزشکیان
امیر آریا زند، عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت و از اعضای جوان این حزب پیشروی اصلاحات نیز در ارتباط با شیوه انتخاب وزرا توسط دکتر پزشکیان به «آرمان ملی» بیان داشت: آقای دکتر پزشکیان توجه به نظر کارشناسان در تصمیمات مهم کشور را در دستور کار خود قرار داده است. مهمترین تصمیم در هر دولتی تعیین کابینه است و مکانیزم رجوع به آرای کارشناسی در تعیین کابینه برای اولین بار است که ایجاد شده و کمیتهها به صورت شفاف تشکیل شده و نمایندگان حوزه تخصصی در بخش خصوصی، نمایندگان احزاب، نمایندگان اقلیتها، بانوان، نخبگان دانشگاهی و نخبگان اجرایی و وزرای ادوار قبل و حتی نمایندگان ستاد آقای دکتر بهعنوان افرادی که محل تماس و رجوع مردم برای اعمال نظر مردم در نحوه انتخاب همکاران اصلی رئیسجمهور در این کابینهها حضور دارند و طبق یک دستورالعمل شفاف و مشخص و زمانبندی مشخصی مبادرت به مطالعه و بررسی کارنامه و رزمه کاندیداهای مختلف برای احراز سمتهای هیات دولت هستند و اعضای این کمیتهها نظرات خود را به شورای راهبردی منتقل میکند و شورای راهبردی هم از بین 5 نفری که کیمتهها تعیین میکنند سه نفر را به آقای رئیسجمهور معرفی کرده و او نیز با مصاحبه و هر مکانیزم دیگری کاندیدای نهایی را به مجلس معرفی خواهد کرد. این اتفاق قبلا توسط روسای جمهور قبل صورت نگرفته و اگر هم کمیتههایی تشکیل میشد کاملا داخلی بود و زمانیکه انتخاب وزرا به گروههای محدود سپرده میشود امکان دخالت و تحمیل نظر و لابیهای پشتپرده فراهمتر است تا اینکه مکانیزم شفافی بهوجود آورده و مرحله به مرحله رئیس شورای راهبردی در صداوسیما گزارش بدهد و شخص رئیسجمهور منتخب نیز در فواصل مختلف اعضای کمیتهها در تماس است تا نوع نگاه خود یعنی بحث عدالتگرایی و شنیدن صدای بیصدایان را در نظر بگیرد. امیدواریم در آینده نیز روسای جمهور از این مکانیزم برای چینش کابینه خود استفاده کنند.
*چرا پزشکیان از شیخالوزراها استفاده نمیکند؟
آریا زند در این ارتباط که چرا پزشکیان از شیخالوزراها و و مدیران قوی در کابینه خود استفاده نخواهد کرد اینگونه گفت که کابینههای گذشته با همین دست فرمان استفاده از شیخالوزراها تجربه شده است و مبنای انتخابات شیخوخیت و داشتن سطوح بالای تجربه و حضور در دستگاه اجرایی مربوطه بود که لزوما نتیجه آن مطابق میل و منفعت عمومی نبوده و بسیاری بوده از وزرایی که به علت حضور و تجربه در وزارتخانهها از مشورتپذیری و انعطاف کمتری برخوردار بودند و در طول دوران مسئولیت در انتخاب همکاران و نوع نگاه و رویکرد با بدنه وزارتخانه و تعامل با ذینفعان مختلف از جمله اتاق بازرگانی، تشکلهای صنفی، دانشگاهها و مدیران سابق آن دستگاه اجرایی و اقشار مختلف مردم که ذینفع وزارتخانهها بودند نتوانستند تعامل لازم را داشته باشند و در نتیجه به اهداف مدنظر نیز دست نیافتند، بنابراین میتوان گفت روندی که آقای پزشکیان انتخاب کرده و قوانینی که در این روند قرار دادهاند از جمله اینکه 60 درصد انتخابها باید زیر 55 سل سن داشته و سابقه وزارت نداشته باشند و سایر موارد شانس اینکه نیروهای جدید و افرادی که قابلیت مشارکتپذیری و انعطافپذیری در بخش مختلف دولت را داشته باشند را بیشتر میکند و احتمال اینکه نگاههای نو در اداره کشور تزریق شود بالاتر میرود و این چابگی و انعطافپذیری و مسئولیتپذیری و هماهنگی دیدگاهها با دیدگاه رئیسجمهور منتخب میتواند نوید آن را بدهد که کابینه متفاوتی از ادوار گذشته را شاهد باشیم که همچنانکه اعضای هیات دولت جوان هستند اما تجربه تخصصی مربوطه را داشته باشند و تعهد هم به اصول مورد پذیرش آقای پزشکیان هم داشته باشند.