مرد مرموز انتخابات

محبوبه ولی

از میان این شش تنی که از سد شورای نگهبان گذشته‌اند، تحلیلگران سیاسی علیرضا زاکانی و قاضی‌زاده هاشمی را هم کوتاه‌قامت‌تر از آن می‌بینند که قدشان به پاستور برسد و هم احتمال پوششی بودن و انصراف دادنشان را می‌دهند. 

مسعود پزشکیان برای اصلاح‌طلبان یگانه بخت بازگشت دوباره به قدرت است. از این رو بیش از هر کاندیدای دیگری، تنور انتخابات برای او در حال گرم شدن است. در صدر اخبار است و با وجودی که گفت‌وگوی تلویزیونی دوشنبه‌شب‌اش خیلی‌ها را ناامید کرده اما کماکان همه تخم مرغ‌ها در سبد اوست؛ هرچند که همزمان برخی اصلاح‌طلبان نیز هشدار می‌دهند که اصلاحات در حال قمار با پزشکیان است و همان ضربه‌ای را خواهد خورد که از حمایت حسن روحانی خورد. 

محمدباقر قالیباف با یک حیاط پر از تشت‌های از بام افتاده؛ در پشت پرده پشتوانه گرم و محکمی دارد که او را پس از چهار بار ثبت‌نام کماکان در کانون و مرکز انتخابات نگه داشته است؛ به نحوی که به گمان بسیاری او پیروز نهایی است و برخی نیز معتقدند که دو قطبی اصلی انتخابات میان او و پزشکیان شکل خواهد گرفت. 

سعید جلیلی سه سال پیش هم کاندیدای انتخابات بود و بسیاری او را از مناظرات انتخابات پیشین به یاد دارند که بعد هم به نفع ابراهیم رئیسی کنار رفت. همچنان مانند سه سال پیش حلقه کوچکی از دوستداران و مشتاقان دارد و حلقه بزرگی از مخالفان و منتقدان که او را معمار تحریم‌ها می‌خوانند. 

هر پنج تن کماکان برای عامه مردم شناخته شده هستند. ششمین نفر اما چهره مرموز انتخابات است؛ او مصطفی پورمحمدی است. 

 یک کاندیدای قضایی- اطلاعاتی

اکنون که در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده است، 64 سال دارد. از این 64 سال اما بیش از چهار دهه‌اش را با مسئولیت‌های کلیدی در دوران پس از انقلاب پشت سر گذاشته است. 

از 20 تا 27 سالگی‌اش را دادستان دادگاه انقلاب در خراسان، خوزستان و هرمزگان بود؛ یعنی درست در سال‌های اولیه پس از انقلاب. 

    برخی مطرح کرده‌اند که پورمحمدی ممکن است در نهایت به نفع قالیباف کنار برود، اما این در حالی است که شورای وحدت اصولگرایان به عنوان تشکیلات اصولگرایی که مخالف و منتقد شورای ائتلاف نیروهای انقلاب (حامی قالیباف) است، حمایت خود را از او اعلام کرد

از سال 65 تا 66 دادستان نظامی دادگاه انقلاب در مناطق غرب ایران بود. پس از آن تا سال 78 که در واقع در دولت هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی می‌گذشت، پست‌های مشاور وزیر اطلاعات و نماینده وزارتخانه در محاکمه زندانیان سیاسی، معاونت ضدجاسوسی، مسئول اطلاعات خارجی وزارت اطلاعات و قائم مقامی وزیر را داشت.  سال 81 مدیر گروه سیاسی - اجتماعی دفتر رهبر انقلاب بود.

در دولت محمود احمدی‌نژاد وزیر کشور شد که پس از بروز اختلافاتش با رئیس‌جمهور، پس از سه سال برکنار شد.

در فاصله سال‌های 87 تا 92 که محمود هاشمی شاهرودی، رئیس قوه قضائیه بود، پورمحمدی رئیس سازمان بازرسی کل کشور بود.

در دولت اول حسن روحانی، وزیر دادگستری شد. پس از آن تا امروز مشاور رئیس قوه قضائیه است.  مجموع اینها او را به مخزن‌الاسراری از اطلاعات امنیتی تبدیل کرده است. او در حال حاضر دبیر کل جامعه روحانیت مبارز و رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی نیز هست.  

بدین ترتیب بیش از همه پنج کاندیدای دیگر خاک صحنه انقلاب، به ویژه در حوزه قضایی و اطلاعاتی را خورده است؛ تا آنجا که در فایل صوتی معروف آیت‌الله منتظری درباره اعدام‌های دهه شصت نیز حضور دارد.

 به دنبال عباس عراقچی

او با این سوابق کاندیدای ریاست جمهوری شده است. حضورش تا این لحظه در میانه دعوای نواصولگرایان و پایداری‌ها بر سر قالیباف و جلیلی و شور و شعف اصلاح‌طلبان از اذن ورودی که پزشکیان پیدا کرده، چندان جدی گرفته نشده است. 

    اینکه تلاش برای ارائه تصویری میانه‌رو از خود و اظهاراتش درباره «شادی»، «هنر» و ... صادقانه و عملی است یا صرفا دستمایه‌هایی برای تبلیغات انتخاباتی، برعهده جامعه رأی‌دهنده است، اما زیر ذره‌بین بردن عملکرد انتخاباتی و پیشینه پورمحمدی، می‌تواند تا حدی از او رمزگشایی کند

در عین حال اما برخی معتقدند که او پدیده انتخابات است. محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب پورمحمدی را پدیده مناظرات خوانده و گفته است که «او اطلاعات زیاد محرمانه و غیر محرمانه از ۴۵ سال گذشته دارد. سخنور است و قصد ندارد پوششی برای افراطیون باشد و پشتوانه حاکمیتی قوی دارد.»

احمدزیدآبادی نیز در تحلیلی نوشته است که او می‌تواند نقشی مشابه علی لاریجانی و چه بسا موثرتر و قدرتمندتر از او را بازی کند و حتی یکی از طرفین مرحله دوم انتخابات باشد. 

گذشته از این تحلیل و پیش‌بینی‌ها، عملکرد انتخاباتی خود او قابل توجه است. علی‌رغم آن سابقه قضایی و اطلاعاتی، می‌کوشد از خود تصویری میانه‌رو ارائه دهد و این کوشش در چینش اعضای ستاد او نیز پیداست؛ البته آنقدر اصولگرایان رادیکال تب تندروی را بالا برده‌اند که حالا دیگر پورمحمدی به زعم بسیاری چهره‌ای میانه‌رو شناخته می‌شود.

حجت‌الله ایوبی، استاد دانشگاه تهران، دبیرکل پیشین کمیسیون ملی یونسکو و رئیس سابق سازمان سینمایی را به‌عنوان رئیس ستاد انتخاباتی خود تعیین کرده است. شهاب‌الدین صدر، رئیس ستادهای مردمی او شده و جالب اینکه برخی اخبار حاکی از مذاکره و گفت‌وگوی نزدیکان او با سیدعباس عراقچی برای مشاوره و همراهی با پورمحمدی است.

در تبلیغات انتخاباتی، در حالی که کاندیداهای دیگر عموما از کلیشه‌های ملال‌آور عدالت، اقتصاد، تحریم و امثالهم صحبت می‌کنند و البته هیچ برنامه مشخص و قابل اعتنایی هم ارائه نمی‌دهند، پورمحمدی دست روی موضوعاتی می‌گذارد که نشان می‌دهد با گفتمان متفاوتی وارد گود انتخاباتی شده است. 

 تبلیغات با «حق شادی» و «اوپنهایمر»

ویدئوهایی از گفت‌وگوی او با حجت‌الله ایوبی در حال دست به دست شدن است که در آنها از «حق شادی و مسئولیت دولت در شاد بودن اجتماع» صحبت می‌کند. او با همان قدرت سخنوری که برخی سیاسیون به درستی به آن اشاره کرده‌اند، به موضوع اقتصاد و رفاه در بستر «شادی» پرداخته است. در آن ویدئو می‌گوید: «مفهوم شادی یک گرانیگاه در همه عرصه‌ها است که در وهله نخست دل شاد می‌خواهد که خود، با زندگی خوب و آرام شکل می‌گیرد. زندگی‌ای شاد است که تضمین داشته باشد و اعضای خانواده احساس خوبی از همزیستی با یکدیگر داشته باشند. همچنین پدر خانواده درآمد مناسبی داشته باشد، در محله سکونت خوب و شهر دلنشینی داشته باشند، محیط آموزشی درست بوده، محیط تفریح گردش مناسبی در اختیار داشته باشند و روابط اجتماعی‌شان سالم و مناسب باشد که در این صورت شادی اصیل از اینجا تولید می‌شود.»

    علی‌رغم آن سابقه قضایی و اطلاعاتی، پورمحمدی می‌کوشد از خود تصویری میانه‌رو ارائه دهد و این کوشش در چینش اعضای ستاد او و تبلیغات انتخاباتی‌اش پیداست؛ البته آنقدر اصولگرایان رادیکال تب تندروی را بالا برده‌اند که حالا دیگر پورمحمدی به زعم بسیاری چهره‌ای میانه‌رو شناخته می‌شود

ویدئوی دیگری که در آن می‌گوید فیلم «اوپنهایمر» کریستوفر نولان را دو بار دیده است نیز در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته است. در یک فیلم تبلیغاتی دیگر خود می‌گوید که اجازه دخالت دستگاه‌های حراستی و حفاظتی در حوزه هنر را نمی‌دهد و فعالیت‌های هنرمندان باید با مدیریت خود آنها باشد. 

قضاوت درباره اینکه این اظهارات صادقانه و این وعده‌ها عملی هستند یا اینکه برای تغییر چهره و صرفا دستمایه‌هایی برای تبلیغات انتخاباتی، بر عهده جامعه رأی‌دهنده است اما زیر ذره‌بین بردن عملکرد انتخاباتی و پیشینه او، می‌تواند از او رمزگشایی کند. 

بسیاری منتظرند تا او را در مناظرات انتخاباتی ببینند. برخی مطرح کرده‌اند که او ممکن است در نهایت به نفع قالیباف کنار برود اما این در حالی است که شورای وحدت اصولگرایان به عنوان تشکیلات اصولگرایی که مخالف و منتقد شورای ائتلاف نیروهای انقلاب (حامی قالیباف) است، حمایت خود را از مصطفی پورمحمدی اعلام کرد. 

شورای وحدت در انتخابات پیشین نیز در برابر محمدباقر قالیباف، از ابراهیم رئیسی حمایت کرده بود. 

 او رأی می‌آورد؟

با تمام اینها او قدرت رأی‌آوری دارد؟ پورمحمدی سال گذشته کاندیدای تهران در انتخابات مجلس خبرگان بود اما رأی لازم را نیاورد و از رفتن به خبرگان باز ماند. 

از سوی دیگر با وجود گزینه‌هایی چون پزشکیان، قالیباف و حتی جلیلی، بسیاری شانسی برای او قائل نیستند. برخی دیگر اما معتقدند که باید مناظرات انتخاباتی برگزار شود تا مشخص شود که پورمحمدی چقدر می‌تواند در مسیر 8 تیر تعیین‌کننده و اثرگذار باشد. این تعیین‌کنندگی اما لزوما به معنای رأی‌آوری نیست؛ هرچند که باز هم باید منتظر ماند و دید که پاستور چهاردهم چه در پیش دارد!