سکته در بازار کالاهای بادوام

ایمان ربیعی

بازار خودرو در وضعیت عجیبی قرار دارد. در حالی که مدت‌هاست مشتریان از این بازار کوچ کرده‌اند؛ اما طی دو ماه اخیر قیمت خودروهای داخلی با افزایش قیمت قابل توجهی روبرو شده‌اند.

افزایش قیمت ارز در هفته‌های گذشته سبب شده وضعیت تمامی بازارهای ایران از حالت عادی خارج شود و بازارها به دوره جدید تورم رکودی ورود کنند. این چنین است که بازارهای کالاهای بادوام خصوصا مسکن و خودرو در حال تطبیق خود با شرایط جدید نرخ ارز هستند.

بازار خودرو نیز مانند بازار مسکن در حالی که مشتری چندانی را پذیرا نیست اما با رشد قابل توجه قیمتها روبروست.

قیمت‌ها چقدر بالا رفت؟

یک فعال بازار خودرو وضعیت بازار را استثنایی توصیف می‌کند و می‌گوید تنها عبارتی که میتوان برای تشریح وضعیت موجود به کاربرد همین صفت است؛ عجیب.

او می‌گوید متاسفانه هیچ مشتری در در بازار خودرو حضور ندارد اما شاهدیم که خودروها از ۴ میلیون تا حتی ۹۰ میلیون تومان گران شده‌اند در حالی که فروشندگان حتی با این افزایش قیمت‌ها به بازار مراجعه نمی‌کنند و خودروی خود را عرضه نمی‌کنند.

وی گفت: این روزها دارندگان خودرو تنها برای به روز کردن قیمت محصولات خود را می گیرند و قیمت آگهی خود در فضای مجازی را تغییر می‌دهند.

حتی رییس اتحادیه فروشندگان اتومبیل نیز در این خصوص گفت: رکود در بازار خودرو دیده می‌شود و خرید و فروش به حداقل خود رسیده است. معاملات بسیار محدود و بنا بر ضرورت صورت می‌گیرد و خریدار به بازار مراجعه نمی‌کند. نوسانات اخیر نرخ ارز نیز سبب شده اکثر فروشندگان خودرو از ورود به بازار امتناع کنند.

وی گفته است: طی دو هفته اخیر نیز، تاثیر روانی افزایش نرخ ارز را موثر بر بازار خودرو دیده‌ایم و فروشندگان به‌نوعی عقب‌نشینی کرده و چندان راغب به فروش نیستند. البته که بخشی از پول‌هایی که از بورس خارج شد و افراد سرمایه‌های خود را بیرون آوردند، خواه‌ناخواه به سمت بازار خودرو وارد شد و تاثیر خود را گذاشت. همه این موارد دست به دست هم داد تا روند صعودی قیمت‌ها در بازار خودرو، اوج گیرد.

بلاتکلیفی در واردات خودرو، برجامِ نافرجام، اهمال خودروسازان در عرضه و نوسان قیمت دلار، از جمله دلایلی بودند که به رکودِ تورمی بازار خودرو دامن زدند.

در سوی دیگر، با اعمال تحریم‌های جدید و افزایش ناامیدی‌ها نسبت به احیای برجام، نرخ دلار بار دیگر وارد فاز صعودی شد و همراه با افزایش نرخ ارز، قیمت خودرو هم بالا رفت.

البته این تنها سیگنال افزایش قیمت خودرو نیست، بلکه فشار در بخش عرضه و عدم تحقق وعده‌ها در تولید خودرو نیز در این موضوع بی‌اثر نبود.

برخی کارشناسان بازار خودرو اعتقاد دارند در حال حاضر سرمایه‌های سرگردان مردم به دنبال بازاری برای سرمایه‌گذاری ایمن می‌گردند. به همین علت پیش‌بینی می‌شود روند افزایشی قیمت خودرو در کشور به صورت هفتگی ادامه یابد.

به نظر می‌‌رسد بازارهای ایران در آستانه تورم تازه قرار دارند. تورمی که می‌تواند بیش از پیش به کاهش قدرت خرید مردم ایران منجر شود. در شرایط فعلی پراید که زمانی ارزان‌ترین خودروی ایران بود به 210 میلیون تومان رسیده است. سایر خودروها نیز در بازار با همین وضعیت روبرو هستند و فاصله قیمتی خودرو با میزان درآمد مردم ایران روز به روز بیشتر می‌شود

استیضاحی که عقیم ماند

از سوی دیگر برخی بر این باورند که با توجه به اینکه مهمترین موضوع استیضاح وزیر صمت، در مجلس شورای اسلامی به بدعهدی‌ها در حوزه خودرو بازمی‌گشت، تمدید حضور وی در این وزارتخانه و رای اعتماد دوباره به فاطمی‌امین سرگردانی در این بخش را بیش از پیش افزایش داد چرا که سبب شد نوعی بلاتکلیفی کشدار در این حوزه پدیدار شود و سیاست‌های پیشین در این بخش که به وضعیت ناگوار امروز انجامیده است، مورد تایید نمایندگان مجلس واقع شود.

در این وضعیت اخباری دربار افزایش هزاران نفری تعداد کارگران ایران‌خودرو نیز انتشار می‌یابد که می‌تواند نشانی از کاهش بهره‌وری در این خودروسازی که زیان انباشته هنگفتی دارد، باشد.

بازار به کدام سو می‌رود؟

کارشناسان معتقدند بازار در شرایط فعلی تنها به سمت افزایش قیمت حرکت می‌کند چرا که فعلا رابطه بازار با مشتری گسسته شده است، بازارها تنها در صدد تطبیق خود با نرخ جدید ارز هستند و از این نظر میزان تقاضا تاثیر چندانی بر قیمت باقی نمی‌گذارد . از این منظر افزایش تقاضا ممکن است به رشد قیمت در بازاری دامن بزند اما کاهش یا حتی صفر شدن تقاضا تاثیری در پایین آوردن قیمت در بازار به جا نخواهد گذاشت .

در بازار مسکن نیز وضعیتی مشابه بازار خودرو وجود دارد و فعالان بازار می‌گویند مهمترین تماس‌گیرندگان مالکانی هستند که می‌خواهند قیمت ملک خود را با شرایط جدید تطبیق دهند.

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو نیز در توضیح وضعیت امروز در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌گوید: روند تصحیح تورمی که روزهای اخیر مجددا شروع شده، تاثیر سیاست‌های غلط پولی و بی‌انضباطی مالی دولت است.

وی می‌افزاید: به نظر می‌رسد این روند تصحیح که قبلا در بازه‌های طولانی‌تر اتفاق می‌افتاد و اخیرا تواتر زمانی کوتاه‌تری پیدا کرده، در نیمه دوم سال که کسری بودجه فزاینده‌تر می‌شود، ادامه پیدا کند.

زاوه با ذکر این نکته که به نظر نمی‌رسد حجم قابل توجهی خودرو تا پایان سال هم وارد بشود، می‌گوید: البته با توجه به مصوبه سخت‌گیرانه دولت واردات خودرو صرفا تاثیرات بخشی دارد.

به نظر می‌‌رسد بازارهای ایران در آستانه تورم تازه قرار دارند . تورمی که می‌تواند بیش از پیش به کاهش قدرت خرید مردم ایران منجر شود. در شرایط فعلی پراید که زمانی ارزان‌ترین خودروی ایران بود به 210 میلیون تومان رسیده است. سایر خودروها نیز در بازار با همین وضعیت روبرو هستند و فاصله قیمتی خودرو با میزان درامد مردم ایران روز به روز بیشتر می‌شود.

دولت سیزدهم تا کنون نتوانسته است به وعده‌های بزرگی که در حوزه اقتصاد داده است جامه عمل بپوشاند. پیش از این حتی وعده کاهش قیمت خودرو در کنار افزایش عرضه داده شده بود . در کنار این بازار تبلیغات گسترده‌ای برای ورود خودروهای خارجی را شاهد بود اما در نهایت همه این موارد با بن‌بست روبرو شده است.

بازار خودرو به نظر کارشناسان با رشد دوباره قیمت روبرو خواهد شد و این مهم ریشه رد سیاست‌های کلان پولی و مالی دارد. مهار دور جدید افزایش قیمت‌ها در صورتی ممکن است که بازار با مهار تورم و تغییر سیاست‌های پولی و مالی روبرو شود .