قطع دسترسی 80 درصد مردم به اینترنت

روزنو :محدودیت‌های اینترنتی و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی خارجی که حالا نزدیک به یک ماه از آن می‌گذرد همچنان ادامه داشته به طوری که طبق آمارهای جدید نت‌بلاکس 80 درصد مردم به اینترنت دسترسی ندارند. در این مدت اظهارنظرهای زیادی درباره ضرورت فیلترینگ دائمی واتس‌آپ و اینستاگرام از سوی برخی مسئولان شنیده شد، اما تا اینجای کار به نظر می‌رسد دولت در این زمینه تمایل دارد تا دست به عصا حرکت کند. در آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی در حضور سیدابراهیم رئیسی به فیلترینگ دائم این دو شبکه اجتماعی رای نداد. همزمان با این تصمیمات، پنج شنبه هفته گذشته ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس ایکس اعلام کرد که چند ترمینال اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران فعال شده است.

اینترنت ماهواره‌ای استارلینک با هدف فراهم کردن ارتباط ماهواره‌ای به مناطق دورافتاده راه‌اندازی شده و طرحی از اسپیس ایکس برای راه‌اندازی مجموعه‌ای از ماهواره‌ها است. ایلان ماسک روز پنجشنبه ۲۱ مهر اعلام کرد که چند ترمینال اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران فعال شده است. با این حال مشخص نیست که پایانه‌های فعال شده در ایران در اختیار چه کسی است.

ابهام درباره خدمات اینترنت ماهواره‌ای

روز ۲۹ شهريور ایلان ماسک اعلام کرد که به دنبال معافیت از تحریم‌های ایالات متحده علیه تهران برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به مردم ایران است اما سه روز بعد در روز دوم مهرماه پس از جدی شدن ارائه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران، سایت این شرکت روی اکثر اپراتورهای همراه و ثابت فیلتر شد. برخی کاربران در فضای مجازی، تحقق این امر را با چالش‌های زیادی همراه می‌دانند. بهنام صمدی، از فعالان شبکه‌های اجتماعی با اشاره به هزینه دریافت اینترنت ماهواره‌ای در جنگ اوکراین گفت: ایلان ماسک 124 میلیون دلار تا پایان سال جاری خواسته تا اینترنت را قطع نکند بنابراین چندان نمی‌توان به این مقدار دلخوش بود.

اصرار بر ایجاد شبکه ملی اطلاعات

«شبکه ملی اطلاعات یک واجب شرعی است. برخی با حاکمیت در فضای مجازی مخالفت کردند و فضای مجازی را مبدل به قتلگاه جوانان کردند» این‌ها اظهارات اخیر کعبی، نماینده مجلس خبرگان رهبری درباره اینترنت است. آیت‌الله عباس کعبی، جنگ سایبری را خط مقدم مقابله با فتنه دانست و یادآور شد: در جهاد سایبری باید فعال و توانمند شد تا بتوانیم شبکه ملی اطلاعات را هر چه سریع‌تر راه بیندازیم و این یک واجب شرعی است.
او با گلایه از فضای مجازی کنونی عنوان کرد: فضای مجازی رها شده برای دشمنان نظام تبدیل به سنگر جبهه نرم گشته که به کمک سربازان تسخیر شده هر لحظه بر علیه نظام فعالیت و نقشه جدیدی را طراحی می کنند.

کعبی با اشاره به اینکه بلندگوهای دشمنان نظام با پول‌های سعودی و به کمک منافقان داخلی زمینه ایجاد برعلیه ملت و نظام را فراهم می‌کنند، ابراز کرد: اینترنت ملی، تقویت شبکه ملی اطلاعات و حاکمیت در فضای مجازی از ضروریات کشور است که متاسفانه برخی به دلایل مختلف با آن مخالفت کردند و فضای مجازی را مبدل به قتلگاه جوانان کردند.

فیلترینگ دائمی قطعی نیست

درباره میزان خسارت تحمیل شده به کسب و کارهای اینترنتی در هفته‌های اخیر گزارش‌های زیادی منتشر شده است. براساس برآورد صورت گرفته درباره تاثیر ادامه این محدودیت‌ها بر ترکیب فروش از دست رفته و هزینه اضافه شده کسب‌وکارها، روزانه حداقل ۵۰ میلیون تومان و حداکثر بیش از ۵۰۰ میلیون تومان به مشاغل خسارت وارد می‌شود. همچنین این مساله در فعالیت روزمره کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز اختلال گسترده‌ای ایجاد کرد که به عاملی برای تشدید نارضایتی‌های اجتماعی تبدیل شد.

سید کاظم دلخوش، نماینده مجلس یازدهم درباره زمان رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، گفت: ما نسبت به وضعیت کسانی که در فضای مجازی کسب و کار داشتند، تذکر داده‌ایم و پیگیر هم هستیم که از طرف دولت وضعیت آنان روشن شود. ولی از سوی دیگر استفاده‌های غیر معقول و حتی سوءاستفاده‌هایی هم از این فضا می‌شود. به هر حال این شرایط پیش آمده و باید تا زمان مساعد شدن فضا، تحمل کرد. ما خودمان هم نگرانی‌هایی داریم و منتظریم تا هر چه سریع‌تر این اقدامات انجام شود تا بتوان از فضای مجازی استفاده کرد. او در مورد احتمال جایگزینی پیام‌رسان‌های داخلی، عنوان کرد: بعید می‌دانم. فعلا به دنبال این هستند که فضا آرام شود تا دیگران سواستفاده نکنند.

حسینی کیا، یکی دیگر از نمایندگان مجلس نیز در خصوص زمان رفع فیلترینگ گفت که شرایط باید مساعد شود. یکی از موضوعات جدی که شبکه‌های اجتماعی دارند این است که باید در کشورها نماینده داشته باشند. چون آنان نپذیرفتند در کشور ما نماینده‌ای داشته باشند، این امر دچار چالش شده است؛ چرا که با شبکه‌های اجتماعی نمی‌توان براندازی کرد ولی در آن‌ها وارد بحث براندازی شده‌اند. او در خصوص احتمال جایگزینی پلتفرم‌های داخلی، عنوان کرد: گام اول می‌تواند این باشد که داخلی‌ها را تقویت کنیم. گام دوم هم می‌تواند این باشد که [پلتفرم‌های خارجی] پای کار بیایند و مسئولیت‌پذیر شوند.

بی اعتمادی و ضعف پیام‌رسان‌های داخلی

اظهارات این نماینده مجلس درباره لزوم استفاده از پلتفرم‌های داخلی در شرایطی است که در حال حاضر اقبال به این پلتفرم‌ها به دلیل آنچه بی‌اعتمادی گفته می‌شود پایین است. ذبیح‌الله اعظمی، نماینده مجلس یازدهم در این زمینه گفت: یک بخشی به کم اعتمادی و بی‌اعتمادی مربوط می‌شود اما به هر حال مشکلات مردم را رفع می‌کند. خیلی از افراد و خانواده‌ها نیاز دارند که از احوال هم خبردار شوند. کسانی هم که مشکل و نگرانی دارند، قطعا سراغ پیام‌رسان‌های داخلی نمی‌آیند. چندین پیام‌رسان داخلی داریم که هیچ‌کدام سرعت و دقت لازم که در واتساپ و اینستاگرام می‌بینیم را ندارند. به عنوان مثال روبیکا را می‌گویند معادل اینستاگرام است ولی اصلا آن امکانات را ندارد.او در پاسخ به این پرسش که چه زمانی اینترنت به وضعیت عادی و قبل باز می‌گردد، اظهار کرد: زمانش را نمی‌دانم اما سرعت اینترنت بسیار پایین است. البته پیام‌رسان‌های داخلی و گوگل مشکلی ندارند ولی سرعت قابل قبول نیست. به همین دلیل هم تعدادی از همکارانم در مجلس تذکر داده و برای رفع این مشکلات به ما قول مساعد داده‌اند.