انتقاد از دوگانگی در دیپلماسی

روزنو :نحوه تعامل ایران با آمریکا و همچنین نوع مواجهه با برجام در دو دولت حسن روحانی و سیدابراهیم رئیسی این روزها محل نقد سیاستمداران شده است. نقدی که تأکید دارد در برخوردهای دوگانه این تنها مردم هستند که ضرر می‌کنند و تحقیر می‌شوند. علی مطهری نایب‌رئیس مجلس دهم و فعال سیاسی نسبت به نوع مواجهه ایران با آمریکا ایراد گرفته و آن را تحقیر ملت ایران دانسته است. این در حالی است که شواهد نشان می‌دهد با وجود اختلاف‌ها ایران و آمریکا فاصله چندانی با احیای برجام ندارند. حالا همین هم باعث شده تا برخی خرده بگیرند که چرا با برخورد دوگانه عده‌ای مانع احیای برجام در دولت حسن روحانی شدند.

علی مطهری نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در رشته توییتی نسبت به تعامل ایران با آمریکا انتقاد کرده و آن را تنها شیوه‌ای دانسته که به ملت ایران ضرر می‌زند. مطهری ازجمله نمایندگان منتقد مجلس بوده که با وجود داشتن خاستگاه اصولگرایی به خاطر مواضعش موردنقد شدید اصولگرایان بوده است. مطهری ازجمله مدافعان برجام و تعامل ایران با آمریکا بوده است. حالا او به‌عنوان فعال سیاسی در توییتر خود نسبت به نوع رفتار دولت ایران با دولت آمریکا انتقاداتی را مطرح کرده است و نوشته: «ما می‌خواهیم آمریکا را تحقیر کنیم درحالی‌که ملت ما زیر فشارهای معیشتی در حال تحقیر شدن است. نباید کاتولیک‌تر از پاپ باشیم.»

نماینده مردم تهران در مجلس دهم، در رشته توییتی نوشت: «نحوه مذاکره ما با آمریکا مایه مسخره خاص‌وعام شده‌است. به‌جای آنکه مستقیماً مذاکره کنیم و کار را در چند جلسه تمام کنیم، ما پاسخ خود را به اتحادیه اروپا می‌دهیم، اتحادیه به آمریکا می‌دهد، آمریکا پاسخ خود را به اتحادیه اروپا می‌دهد و اتحادیه به ایران می‌دهد و همین‌طور... همه به‌خاطر یک ژست انقلابی که ما می‌خواهیم آمریکا را تحقیر کنیم درحالی‌که ملت ما زیر فشارهای معیشتی درحال تحقیر شدن است. نباید کاتولیک‌تر از پاپ باشیم. پیغمبر اکرم قبل از فتح مکه با ابوسفیان بزرگ‌ترین دشمن اسلام مذاکره کرد و جان و مال مردم را حفظ نمود.»

در همین حال برخی از نمایندگان و فعالان سیاسی نسبت به مواضع دوگانه اصولگرایان در ماجرای برجام معترض شده‌اند. مسعود پزشکیان در مصاحبه‌ای با سایت منیبان نسبت به همین نوع رفتار مجلس یازدهم با دو دولت حسن روحانی و سیدابراهیم رئیسی در ماجرای برجام انتقاد کرده است. او گفته: «وقتی یک جریانی و سلیقه‌ای می‌خواهد یک حرفی را بزند خیلی راحت رأی می‌گیرند و می‌برند. مثلاً در بحث FATF و برجام در مجالس قبلی یک عده کاملاً مخالف بودند یک عده کاملاً موافق بودند، یک عده بینابین بودند این بحث‌ها باعث می‌شد یک عده این‌طرف بروند یک عده آن‌طرف بروند و بحث می‌شد. الان اگر یک چنین اتفاقی بیفتد بحثی شکل نمی‌گیرد. اگر موافق‌اند که موافق‌اند اگر مخالف شدند مخالف هستند. در بحث برجام اگر دولت قبل بود تا حالا در مجلس یک عده دادوبیداد راه انداخته بودند آقا چه‌کار دارید می‌کنید؟ چرا نمی‌گویید؟ طرح به مجلس می‌بردند و مصوب می‌کردند که دولت حق ندارد این کار را بکند اما الان همان چیزهایی را هم که مصوب کردند «حق ندارد»، همان کارها را می‌کنند و به آن شکل هم صدایی درنمی‌آید البته من معتقدم شورای عالی امنیت ملی باید این کار را کند. باید بنشینند صلاح این مسائل را با مقام معظم رهبری و یکسری کارشناس‌ها بررسی کنند و نهایتاً اگر جزئیاتی لازم بود طبق قانون به مجلس بیاید. نمی‌شود سرنوشت مملکت را با احساسات، شعارها و جریان‌های این‌طرف و آن‌طرف تعیین کرد.»

پزشکیان تأکید کرده: «در زمان دولت قبل این‌جوری نبود. آن موقع می‌گفتند باید مجلس به میدان بیاید، باید چنین و چنان کنید، پدر دولت را درآورده بودند که حق ندارید فلان کار را کنید، باید تضمین صد درصد بگیرید. حالا ببینم می‌توانند تضمین صد درصد بگیرند؟ اصلاً در بحث معاملات در دنیا ‌هیچ جای دنیا تضمین صددرصدی وجود ندارد. ما خودمان قوانین را می‌نویسیم مگر تضمین صد درصد می‌دهیم؟ مگر نگفته بودیم تورم را از بین می‌بریم؟ مگر نگفته بودیم اشتغال ایجاد می‌کنیم؟ هیچ‌کدام را هم انجام ندادیم خب حالا چه‌کار کنیم؟ پس چرا حالا برجام را آتش نمی‌زنند؟! آدم باید صداقت داشته باشد چه آن دولت و چه این دولت! «وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبی» وقتی داری حرف می‌زنی بر اساس عدالت حرف بزن حتی اگر علیه قوم و خویش خودت هم باشد. ما یاد نگرفتیم بر اساس عدالت صحبت کنیم و این گرفتاری است که داریم.»

این اعتراضات در حالی است که به نظر می‌رسد دولت‌های ایران و آمریکا بیش از هر زمان دیگری به احیای دوباره برجام نزدیک هستند. هرچند که هنوز دو طرف نگرانی‌هایی را مطرح می‌کنند. هم طرف ایرانی و هم طرف آمریکایی ولی بااین‌حال منابع مختلف ابراز امیدواری کرده‌اند که به‌زودی توافق نهایی اعلام می‌شود و دوباره برجام در دسترس خواهد بود؛ اما این بار برخلاف گذشته از مفاد توافق و مذاکرات اطلاع چندانی در دسترس نیست. مقامات مذاکره‌کننده کشورمان خیلی کم درباره مذاکرات صحبت می‌کنند. میزان گزارش دهی به نمایندگان مجلس شورای اسلامی نسبت به دوران مذاکرات در زمان وزارت محمدجواد ظریف بسیار کم است. حتی چند بار نمایندگان مجلس معترض شده‌اند که نمایندگان مجلس در جریان روند مذاکرات هسته‌ای نیستند و دولت و دیپلمات‌ها خود را موظف نمی‌دانند که به نمایندگان گزارش ارائه کنند.