رایزنی‌ تازه برای نزدیکی تهران و ریاض با تلاش نخست‌وزیر عراق

روزنو :گفت‌وگوها میان هیئت‌های مذاکره کننده از تهران و ریاض پیش‌تر با هدف مهار تنش‌های گذشته بین این دو رقیب سرسخت منطقه‌ای، سال گذشته میلادی بدون سر و صدای رسانه‌ای در پایتخت عراق آغاز شده بود.

نخست وزیر عراق برای انجام گفتگوهایی تازه با مقامات سعودی و احیانا ادامه رایزنی‌ها برای نزدیک کردن تهران و ریاض عازم عربستان شد. یک مقام رسمی در عراق روز شنبه اعلام کرد که مصطفی کاظمی در پایان این سفر به طور مستقیم به تهران سفر خواهد کرد.

این تحرک دیپلماتیک از دید تحلیلگران تلاشی تازه برای تدارک مذاکرات جدید در مسیر نزدیک کردن دو رقیب سرسخت منطقه‌ای است که بغداد با هر دو روابط خوبی دارد.

به گفته منبع عراقی که از مسیر گفتگوهای ایران و عربستان آگاه است، سفر مصطفی کاظمی در پی تلاش‌های تازه از سوی بغداد برای باز کردن راه‌های تازه به منظور سازماندهی مجدد مذاکرات میان دو طرف تحت میانجی‌گری عراق انجام می‌شود.

منبعی که آسوشیتدپرس و واشنگتن‌پست این خبر را با استناد به گفته‌های وی منتشر کرده‌اند تمایل به افشای هویت خود نداشته و گفته است که مجاز به اطلاع رسانی آشکار نبوده است.

گفت‌وگوها میان هیئت‌های مذاکره کننده از تهران و ریاض پیش‌تر با هدف مهار تنش‌های گذشته بین این دو رقیب سرسخت منطقه‌ای، سال گذشته میلادی بدون سر و صدای رسانه‌ای در پایتخت عراق آغاز شده بود.

عربستان سعودی در این گفتگوها به دنبال راهی برای عادی سازی مناسبات و پایان دادن به جنگ فاجعه‌باری است که خود در یمن به طور مستقیم و غیرمستقیم درگیر آن شده است.

مناقشه نظامی در یمن که یک طرف اصلی آن شبه‌نظامیان حوثیِ تحت حمایت ایران هستند یکی از بدترین فجایع انسانی در این کشور را رقم زده و دامنه آن به فرودگاه‌ها و تأسیسات نفتی عربستان نیز کشیده شده است.

پنجمین و آخرین دور مذاکرات میان تهران و ریاض ماه آوریل گذشته در بغداد برگزار شد و پس از آن دوباره به دلیل افزایش تنش در خاورمیانه به حالت تعلیق درآمد.

ایران، بزرگترین کشور شیعه در جهان و عربستان مهد اسلام و قدرت اول در میان کشورهای اسلامی سنی مذهب از سال ۲۰۱۶ روابط دیپلماتیک خود را به طور کامل قطع کردند.

تنش میان دو قدرت منطقه‌ای ابتدا با اعدام نِمَر باقرالنمر، فقیه شیعی عربستانی توسط حکومت ریاض شعله‌ور شد و سپس با حمله معترضان خشمگین ایرانی به دونمایندگی دیپلماتیک عربستان در ایران که در واکنش به اعدام این روحانی صورت گرفته بود، به اوج خود رسید.

عراق با ایران و عربستان هم مرز است و اغلب تلاش دارد که خود را درگیر تبعات ناشی از جنگ های نیابتی دو کشور نکند.

مصطفی الکاظمی که از زمان روی کار آمدن در ماه مه ۲۰۲۰ مناسبات خود با عربستان را از سیاست‌های کلیدی دولت خود قرار داده بود بارها تاکید کرده که خواهان روابط متعادل با دو همسایه است.

عراق جدا از دارا بودن پتانسیل بالا برای واردات کالاهای ایرانی و انجام معاملات تجاری، از بعد سیاسی و ژئوپولیتیک نیز برای تهران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

هم‌مرز بودن عراق با سوریه، کشوری که از ابعاد مختلف از جمله نزدیکی جغرافیایی با اسرائیل برای ایران از اهمیت استراتژیک فوق‌العاده‌ای برخوردار است نیز سبب شده تا تهران بر روابط با دولتمردان عراقی حساب ویژه‌ای باز کنند.

همسایه جنوبی ایران همچنین جمعیت قابل توجهی از شیعیان را در خود جای داده و بخشی از شخصیت‌ها و گروه‌های پرنفوذ سیاسی و شبه نظامی در عراق که تحت حمایت تهران هستند در تحولات داخلی این کشور بسیار نقش آفرین به شمار می‌روند.

هیئت‌هایی از تهران و ریاض پیش‌تر گفتگوهایی با میانجی‌گری بغداد در عراق انجام داده‌ و اظهار نظرهایی نیز از سوی مقامات عراقی در خصوص نزدیک بودن توافق میان دو کشور برای عادی سازی روابط منتشر شده بود.