ادعای کوپنی‌شدن برخی کالاها در اروپا صحت دارد؟

روزنو :ابراهیم رئیسی در سخنرانی اخیر خود گفت: برخی از کشور‌های اروپایی به‌دلیل گرانی کالا‌های اساسی، روش تخصیص کوپن را برای توزیع کالا در پیش گرفتند و برخی کالا‌ها را بدین‌شکل در کشورشان توزیع می‌کنند.

حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور، روز پنجشنبه در نشست با جمعی از نخبگان استان خراسان شمالی در مورد گران‌شدن اقلام و کالا‌های اساسی گفت: اصلاح نحوه تخصیص یارانه‌ها تنها یکی از عوامل گرانی این نوع محصولات بود و همزمان قیمت‌های جهانی نیز افزایش پیدا کرد که یکی از عوامل آن جنگ اوکراین است.

رئیسی افزود: برخی از کشور‌های اروپایی نیز به‌دلیل گرانی کالا‌های اساسی، روش تخصیص کوپن را برای توزیع کالا در پیش گرفتند و برخی کالا‌ها را بدین‌شکل در کشورشان توزیع می‌کنند.

کشور‌های اروپایی برای مقابله با شوک تورمی به کوپن روی آوردند؟

این واقعیت که تورم تا حد قابل‌توجهی تحت‌ِتأثیر عوامل جهانی است به‌این‌معنی نیست که سیاست پولی می‌تواند یا باید در حاشیه بماند. در مقابل، شوک‌های پایدار جهانی نشان می دهد که کشورها باید لنگرگاهی قوی در مقابل انتظارات تورمی داشته باشند.

برای اینکه سیاست پولی در شرایط فعلی معتبر بماند، نباید خود منبع تورم باشد. بانک مرکزی اروپا برای مقابله با تورم جهانی نرخ بهره اسمی را افزایش داده است، سیاست پولی همچنان به تحریک اقتصاد کمک می‌کند و ازطرف‌دیگر این بانک در حال انجام خرید خالص دارایی است.

کوپن یا کالابرگ برگه کاغذی است که توسط دولت یا سازمان‌ها در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد تا با ارائه آن کالاهای اساسی خود را دریافت کنند. دراین‌بین هیچ آثاری از اتخاذ سیاست کوپنی در کشورهای اروپایی دیده نمی‌شود.

قبل از همه‌گیری، ادغام بسیاری از اقتصادهای بازارهای نوظهور بزرگ در زنجیره‌های ارزش جهانی منجر به افزایش بی‌سابقه ظرفیت تولید جهانی شد که بر تورم تأثیر گذاشت. امروزه تقاضای جهانی از عرضه جهانی فراتر رفته و فشار صعودی مداوم بر قیمت‌ها در کشورهای سراسر جهان وارد می‌کند.
اتخاذ سیاست کوپنی در کشور چقدر جدی است؟

در آخرین اظهارنظرهای مقامات مسئول در خصوص تخصیص کوپن به کالاهای اساسی، سیداحسان خاندوزی،، وزیر اقتصاد و امور دارایی گفت: در بحث مبارزه با قاچاق آرد، طرح هوشمندسازی نان اجرا می‌شود. غیر از آرد و نان برای سایر کالاها کالابرگ صادر خواهد شد.

اجرای طرح هوشمندسازی نان به‌صورت پایلوت در زنجان ‌آغاز شد و پس از آن قزوین، چهارمحال و بختیاری، فارس به این طرح پیوستند. با اجرای این طرح در تهران و تغییر مکانیزم تخصیص یارانه نان، به‌نظر می‌رسد این طرح وارد دوره اجرایی سراسری خود شود.

محمد قربانی، معاون وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده است که این طرح تا پایان تیرماه در سراسر کشور اجرایی خواهد شد.

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز دراین‌خصوص گفت: مجلس در قانون بودجه ۱۴۰۱ تصویب کرده است، ارائه کالاهای ضروری معیشتی به مردم به قیمت شهریور ۱۴۰۰ باشد. در این مدل برای چند قلم کالای معیشتی اصلی مردم مثل مرغ، تخم‌مرغ، روغن و پنیر به اندازه موردنیاز هر نفر در ماه مقدار مشخصی کالا در نظر گرفته می‌شود. مردم آن کالاها را تا اندازه‌ای که در نظر گرفته شده به قیمت شهریور ۱۴۰۰ خرید می‌کنند.

سیدرضا فاطمی امین، وزیر صمت، نیز جزئیات کالابرگ را در یک مصاحبه تشریح کرد و گفت: کالابرگ چیز جدیدی نیست و همین کارت‌های بانکی است و کارت مستقلی برای خرید وجود ندارد.

وی ادامه داد: ما در مورد نکته‌ای نگران بودیم که نکند با این پرداخت‌ها، مصرف مواد غذایی و نیازهای تغذیه‌ای دچار کمبود و نقصان شود. بنابراین وقتی هم قیمت‌های جهانی بیش‌ازحد افزایش یافت، تصمیم گرفتیم تا قبل از فراهم شدن زیرساخت‌های کالابرگ، کار را آغاز کنیم؛ به‌این‌صورت که مبلغ سیصد و چهارصد هزار تومان به ازای هر فرد برای دو ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز شد که یک ماه قابل‌برداشت است و هر وقت زیرساخت‌های کالابرگ آماده شد، به کالابرگ منتقل خواهد شد.

تورم جهانی چقدر کشورهای اروپایی را درگیر کرده است؟

در یک اقتصاد جهانی یکپارچه، تورم ممکن است به دو دلیل در میان اقتصادها حرکت کند؛ یا به‌دلیل شوک‌های رایجی که به‌طور همزمان به همه کشورها وارد می‌شود، حتی اگر به‌صورت متقارن نباشد مانند شوک‌های نفتی دهه 1970، یا به‌دلیل شوک‌های خاص یا منطقه‌ای. مانند بحران مالی آسیا در سال 1997 یا بحران بدهی حاکمیتی منطقه یورو در سال 2012 که به اندازه کافی بزرگ هستند که بر تولید و قیمت‌ها در سراسر جهان تأثیر بگذارند.

زمانی‌که روسیه به اوکراین حمله کرد، هیچ‌کس نمی‌دانست که درگیری بعدی چقدر طول خواهد کشید، یا امواج شوک وارده به اروپا یا سایر نقاط جهان چقدر عمیق خواهد بود.

با طی‌شدن چهارمین ماه جنگ، پیامدهای اقتصادی درگیری آشکارتر می‌شود و چشم‌انداز خوبی به‌نظر نمی‌رسد. در یک پس‌زمینه آشفته فشارهای تورمی جهانی در بحبوحه افزایش قیمت مواد غذایی و انرژی و اختلال در زنجیره تأمین پس از همه‌گیری ویروس کرونا، جنگ بین روسیه و اوکراین تنش‌های عرضه و تقاضا را تشدید می‌کند، به احساسات مصرف‌کننده آسیب می‌رساند و رشد اقتصاد جهانی را تهدید می‌کند.

منطقه یورو با افزایش ماهانه 4.5درصدی قیمت مواد غذایی نیز از این تورم جهانی در امان نمانده است.

انتظار می‌رود تورم در منطقه یورو به بالاترین حد خود یعنی 7.5 درصد افزایش یابد که باعث نگرانی قابل‌توجهی در بین شرکت‌ها و خانوارها شده است.

بخش بزرگی از افزایش تورم منعکس‌کننده افزایش استثنایی قیمت انرژی است. در دوازده ماه گذشته، انرژی به‌طور متوسط حدود نیمی از کل تورم کالا را به خود اختصاص داده است.

ازآنجایی‌که منطقه یورو واردکننده خالص انرژی است، این افزایش تورم اغلب به‌عنوان «تورم وارداتی» شناخته می‌شود؛ به‌عبارت‌دیگر، تورمی که سیاست پولی کنترلی بر آن ندارد یا کنترل بسیار کمی بر آن دارد.