مذاکره مستقیم ایران و آمریکا؛ راهکار خروج برجام از بن‌بست

روزنو :جوزپ بورل، مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا در 24 و 25 ژوئن به عنوان بخشی از تلاش‌های جاری برای احیای برجام به ایران سفر خواهد کرد و به عنوان هماهنگ کننده برجام، با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و سایر همتایان ذیربط ایرانی دیدار و گفت وگو خواهد کرد.پیش از این سفر، بورل به همراه معاونش انریکه مورا با رابرت مالی، نماینده ویژه بایدن در امور ایران و مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در بروکسل دیدار و گفت‌وگو کردند.

این سفر درحالی انجام می شود که این روزها زمزمه های خطرناکی از سوی تندروها مبنی بر خروج از NPT شنیده می شود، پیشنهادی که در صورت عملیاتی شدن بنا به گفته کارشناسان زمینه ساز صدور قطعنامه شورای امنیت علیه ایران خواهد بود.

هشدار درباره عواقب خروج ایران از NPT

در همین راستا حسن بهشتی پور تحلیلگر ارشد مسائل هسته ای درباره خطرات خروج ایران از ان پی تی، گفت: گفته می شد که سعید جلیلی چنین ایده ای را در مجمع تشخیص مطرح کرده که بعد تکذیب شد اما برخی چون روزنامه کیهان معتقدند با اتخاذ یک روش رادیکال می توانیم تحول بزرگی را در روند مذاکرات با غرب ایجاد کنیم.

وی افزود: تصور این عده این است که ذخایر اورانیوم برای ایران جنبه بازدارندگی دارد و می تواند یک نوع بازدارندگی برای طرف مقابل ایجاد کند تا آنها در رفتارشان تجدیدنظر کنند. در واقع این تفکر که با استفاده از قدرت هسته ای می توانیم بازدارندگی داشته باشیم و توان هسته ای را تا آستانه بمب برسانیم نهایتا ما را به سمت خروج از NPT سوق خواهد داد. آستانه هسته ای یعنی هر زمان که اراده کردیم بمب بسازیم بلافاصله بمب ساخته شود نه دو هفته یا یک هفته و یک سال بعد. به این موضوع آستانه بمب هسته ای گفته می شود یعنی بمب ساخته نمی شود اما قدرت یک کشور به حدی افزایش می یابد که اگر اراده کند، فردای همان روز بسازد.

این کارشناس مسائل بین المللی اشاره کرد: در واقع باید به این عده گفته شود که اگر ما به آستانه بمب هسته ای دست پیدا کنیم قدرت بازدارندگی اش از بمب هسته ای بیشتر خواهد بود چون کره شمالی بمب هسته ای داشته و حتی آن را مورد آزمایش قرارداده اما همچنان تحریم ها علیه این کشور ادامه دارد و حتی شرایط علیه وی پیچیده تر هم شده است.

نظارت آژانس منافع ملی ایران را به خطر نمی‌اندازد زیرا...

او با بیان اینکه ما باید واقع بینانه به این فکر کنیم که آیا بودن در NPT به نفع منافع ملی کشورمان است یا خروج از پیمان مادر، عنوان کرد: بسیاری از افراد معتقدند که حضور در NPT بهانه را از دست دشمنان ایران می گیرد و ما هیچ مشکلی با نظارت های آژانس نداریم.‌ مشکل اصلی ما زورگویی آمریکا است چراکه نظارت های آژانس امر معمولی است چون آژانس طبق اساسنامه اش، سه کار اصلی دارد نخست عدم اشاعه هسته ای و در واقع کمک می کند سلاح های هسته ای در جهان گسترش پیدا نکند.

این تحلیلگر اضافه کرد: دوم کنترل و نظارت بر فعالیت های هسته ای صلح آمیز کشورها و سوم، ترویج استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای و کمک کردن به آن کشورهایی که این دانش را ندارند. بنابراین نظارت ها برای کشوری مثل ایران که نمی خواهد دنبال بمب برود هیچ فعالیت ضد امنیتی و ضدمنافع ملی ایران نیست بلکه به نفع منافع ما است چون بهانه را از دست دشمنان می گیرد و دشمنان هم نمی توانند از طریق این موضوع به ایران فشار می آوردند.

بهشتی پور با تاکید براینکه ما همواره باید با آژانس همکاری داشته باشیم، گفت: در واقع نظارت ها و کنترل های آژانس به هیچ وجه منافع ملی مان را به خطر نمی اندازد اما در عین حال باید تلاش کنیم با آمریکا و 1+5 به طور مستقیم مذاکره و گفت و گو کنیم و خواسته هایمان را مطرح کنیم.

ایران و آمریکا مستقیم مذاکره کنند نه از طریق کشور ثالث

او تصریح کرد: اینکه ایران از طریق کشور ثالث با آمریکا مذاکره می کند کارها طولانی می شود و عملا نیز طی ماه های گذشته نتیجه ای دربر نداشته است. ما از فروردین ۱۴۰۰ شروع به مذاکره کردیم و تاکنون نتیجه ای به دست نیامده است. البته به اعتقاد برخی ما از مذاکره مستقیم هم نتیجه نگرفته ایم این مسئله تا حدودی درست است اما تفاوت اصلی این است که ما تجربه های گذشته را پیش روی خود داریم و در واقع با اتکا به تجارب گذشته می توانیم مذاکرات مستقیم انجام دهیم.

این کارشناس حوزه دیپلماسی تاکید کرد: دوم اینکه اقتصاد کشور نیازمند ایجاد تنفس است ولو اینکه آمریکا با ایران توافقی کند و حتی از آن مجددا خارج شود. در واقع باید توجه کرد که توان هسته ای مان نابود نشده و صنعت هسته ای در ایران وجود دارد و ایران ۱۸ برابر آنچه که در برجام پذیرفته بود غنی سازی انجام داده است این بدین معناست که صنعت هسته ای ما کار خودش را انجام داده است و آنطور که گفته شده نابود نشده است.

ایران می‌تواند محکم و قاطع با آمریکا مذاکره مستقیم کند

حسن بهشتی پور در ادامه بیان کرد: به نظر می رسد که ایران به صورت محکم و قاطع می تواند با آمریکا مذاکرات مستقیم داشته باشد چون این مذاکره زودتر به نتیجه می رسد حال هر چند رییس جمهور بعدی آمریکا یا حتی رییس جمهور فعلی توافق را ترک کند در مقابل ما باید بتوانیم اقداماتی را با توجه به تجارب دوران برجام انجام دهیم به گونه ای که آنها پشیمان شوند از اینکه توافق را زیرپا بگذارند به بیان دیگر ما دست و پا بسته نیستیم اما از قبل همه وارد را به توافق وارد کنیم. این تحلیلگر با بیان اینکه مشکل برجام این بود که ما توان لازم را نداشتیم تا بتوانیم این خواسته ها را در آن بگنجانیم، گفت: نه اینکه مذاکره کننده ما اطلاعی نداشت بلکه اساسا در آن موقعیت نمی توانسته بیشتر از چانه زنی کند.

باید در NPT بمانیم / خروج از این پیمان هزینه‌ساز است

او با تاکید بر اینکه بهترین راه این است که ما در NPT بمانیم، گفت: در عین حال مذاکرات مستقیم با آمریکا را ادامه دهیم اما در موضع مان محکم باشیم به شرطی که در داخل کشور نیز اقدامات و اصلاحات مورد نیاز اقتصادی را انجام دهیم که با دست پُر با آمریکا وارد مذاکره شویم.

او در پاسخ به این سوال که چقدر این پیشنهاد تندروها مبنی بر خروج از NPT می تواند هزینه ساز باشد؟ تصریح کرد: خروج ایران از NPT قطعا هزینه ساز است چراکه جز افزایش مشکلات برای ایران نتیجه ای دربر ندارد یعنی این عده تصورشان بر این است که اگر ایران از NPT خارج شو. وضعیت ایران در مذاکرات بهتر می شود اما این در حالی است که این خروج وضعیت را بدتر کرده و دشمنان را متحدتر می کند و به بیانی با دستان خود فشارهای بین المللی علیه کشورمان را افزایش می دهیم.

خروج از NPT باعث می شود چین و روسیه هم به سمت آمریکا بروند

او تاکید کرد: با این وضعیت حتی چین و روسیه هم به سمت آمریکا بروند ولو اینکه در حال حاضر با یکدیگر در تعارض باشند بنابراین اگر ایران از NPT خارج شود ممکن است حمایت های چین و روسیه را هم در شورای امنیت از دست بدهد.

جنگی رخ نمی‌دهد اگر...

بهشتی پور در پاسخ به این سوال که خروج از ان پی تی تا چه حد ایران را در مسیر تحریم های شورای امنیت و حتی جنگ پیش ببرد؟ تصریح کرد: جنگ را بعید می دانم با توجه به تجربه ای که آمریکایی ها در عراق و افغانستان داشتند به نظر می رسد دنبال جنگ با ایران نیستند بلکه به دنبال فروپاشی در ایران هستند بدین معنا که با افزایش نارضایتی در ایران، مثل شوروی، فروپاشی از درون صورت بگیرد بنابراین آمریکایی ها به دنبال جنگ با ایران نیستند بلکه حلقه فشارها علیه ایران تنگ تر کرده و همچنین اجماع بین المللی علیه ایران ایجاد کنند و نارضایتی عمومی در ایران ایجاد کنند.

او ادامه داد: وقتی می گوییم شرایط مشکل تر می شود بدین معناست که تحریم ها و محاصره های اقتصادی بیشتر قابل پیش بینی است.او در پاسخ به این سوال که احتمال خروج ایران از NPT چقدر است؟ بیان کرد: در نامه ای که ایران نوشته بود هشدار داده بود که اگر غربی ها مکانیزم ماشه را علیه ایران فعال کنند(البته نامه محرمانه بود و منابع غربی این گونه گفته بودند) و قطعنامه های تحریمی علیه ایران بازگردد راهی جز خروج از NPT برای ایران باقی نمی ماند یعنی قطع همکاری ایران با آژانس.

فعال شدن قطعنامه‌های شش‌گانه شورای امنیت زمینه‌ساز خروج ایران از NPT است

او در ادامه اشاره کرد: بنابراین ایران چنین چیزی را رسماً به طرف مقابل به استناد منابع غربی اعلام کرده است بنابراین چنین فرضی هم وجود دارد که اگر آنها بخواهند قطعنامه های شش گانه را علیه ایران فعال کنند عملا ایران را به سمت اقدامات رادیکال تر پیش می برند که یکی از آنها، خروج از NPT است.

بهشتی پور تاکید کرد: بعید می دانم در حال حاضر چنین چیزی رخ دهد اما وقتی غربی ها قطعنامه شورای حکام را می گیرند به دنبال زمینه سازی این موضوع هستند که ایران ناقض برجام است و طبق ماده ۳۶ و ۳۷ ، آن چهار مرحله ای که قرار بود ترتیبات اجرایی بازگشت به قطعنامه های شورای امنیت(مکانیزم ماشه) باشد را فعال کنند در واقع اتحادیه اروپا شامل آلمان و فرانسه و انگلیس که از برجام خارج نشدند این امکان را دارند که مکانیزم ماشه را فعال کنند منتهی بهانه آن را ندارند بنابراین بهانه آنها همین قطعنامه شورای حکام است که اخیرا صادر شده و در شهریورماه نیز احتمالا قطعنامه دیگری علیه ایران صادر خواهند کرد به بیان دیگر می خواهند این گونه فضاسازی کنند که ایران در شورای حکام ناقض برجام شناخته شود و در نتیجه زمینه را فراهم کنند که مکانیزم ماشه فعال شود. اگر در شورای امنیت قطعنامه ای صادر نشود به طور اتوماتیک و بدون رأی گیری ، شش قطعنامه علیه ایران باز می گردد اینجاست که ایران اعلام کرده که حتی ممکن است از NPT خارج شود. امیدوارم که به این مراحل نرسد.