سونامی اجاره بها و قوانینی که حامی مستاجر نیست

روزنو :گزارش بانک مرکزی از شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران نشان می‌دهد اجاره بها در فروردین ۴۵.۶ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است که این عدد در مناطق شهری ۵۰.۱ درصد گزارش شده است.افزایش عجیب قیمت اجاره در اولین ماه بهار، دولت را برای کنترل رشد نجومی اجاره بها وارد عمل کرد؛ تا آنجاکه ستاد تنظیم بازار اجاره‌بهای سال ۱۴۰۰ در تهران را حداکثر ۲۵ درصد و کلانشهر‌های بالای یک میلیون نفر جمعیت را ۲۰ درصد و سایر شهر‌ها را ۱۵ درصد تعیین کرد. اما سوال اصلی این است که این مصوبه، اجاره بها را کنترل می‌کند؟

فشار تقاضا در بازار اجاره

یک کارشناس حوزه مسکن گفت: امسال هم شاهد افزایش اجاره بها همانند روال دو سال گذشته هستیم.منصور غیبی ادامه داد: بحث اجاره در جامعه ما از چند شاخص عمده پیروی می‌کند. شاخص جمعیت، شاخص ازدواج اولی ها، شاخص صنعتی بودن جامعه و به تبع آن مهاجرت به شهر‌ها که باعث افزایش تقاضا در حوزه اجاره نشینی می‌شود. آنچه در حال حاضر شاهد آن هستیم، کاهش عرضه مسکن برای اجاره دادن است.

این فعال حوزه مسکن گفت: دولت در صنعتی سازی این حوزه که اجاره به شرط تملیک مستاجران و خریداران بود، موفق نبود. به طور مثال اجاره ۹۹ ساله در قالب طرح مسکن مهر یا مسکن ملی بود که درست و حسابی شکل نگرفت.

غیبی با بیان اینکه طرح‌های شکست خورده حوزه اجاره باعث رهاشدگی متقاضیان در جامعه شده است، گفت: آسیب عمده این مساله این است که توافق بین موجر و مستاجر بدون حمایت و پشتیبانی قوانین حاکم، حاصل می‌شود. در این حالت، موجر تلاش می‌کند بالاترین اجاره را بگیرد تا نیاز‌های اجتماعی خود را تامین کند و مستاجر هم می‌خواهد حداقل را بدهد که بتواند بخشی از هزینه هایش را کاهش دهد.

بر هم خوردن تعادل بازار اجاره

این کارشناس حوزه مسکن ادامه داد: این مساله در جامعه باعث التهاب می‌شود و مالکان خود نسبت به ملک خود تعیین قیمت می‌کنند و بحث کارشناسی و بنگاه و مشاور اهمیت ندارد. در نتیجه مستاجران یا نسبت به رشد نجومی اجاره بها تمکین می‌کنند یا در فشار زندگی می‌کنند یا به حاشیه نشینی روی می‌آورند.غیبی با اشاره به اینکه در یکی، دو سال اخیر سبد‌های حمایتی برای مستاجران تامین نشده، گفت:، زیرا با وجود اختصاص این سبد‌ها برای مستاجران ازسوی دولت، این سبد‌ها با وجود دست انداز‌های اداری و حقوقی و نظام بانکی کشور دیر به دست مستاجران می‌رسد.

افزایش عجیب قیمت اجاره

این کارشناس حوزه مسکن گفت: افزایش چشمگیر اجاره بها نشانگر یکی از شاخص‌های التهابات اقتصادی در حوزه اجتماعی محسوب می‌شود، زیرا ارزش ملک نیست که میزان رهن واحد را مشخص می‌کند، بلکه این مالکان هستند که رهن و اجاره را مشخص می‌کنند. در حال حاضر ملک‌های اجاره ای، ملک‌های ارزش پایین و در حد سکونت و معمولی و برای گذران شب و بدون امکانات هستند که البته اجاره‌های بالایی دارند.غیبی ادامه داد: در حال حاضر تب اجاره داری بالاست یعنی اقتصاد مسکن مریض است. برای پیش بینی ازایش اجاره بها لازم نیست برای آینده نسخه‌ای بپیچیم، بلکه استناد به دو سال گذشته نشان می‌دهد رشد قیمت‌ها همچون سال‌های گذشته در حال وقوع است.