جهان در تکاپوی واکسن «آبله میمون»

روزنو :هنوز تهدید ویروس کرونا به صورت کامل از سر جهانیان رفع نشده است، شیوع یک بیماری جدید بار دیگر زنگ هشدار درباره سرایت بیماری‌های ویروسی را به صدا درآورده و نگرانی‌های جهانی را افزایش داده است. «آبله میمون»، بیماری است که این روزها اسمش زیاد شنیده می‌شود. این بیماری علاوه بر شیوع در برخی کشورهایی آفریقای غربی و مرکزی در بعضی از کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز شیوع پیداکرده و اکنون می‌گویند در راه ایران است.

همین دیروز مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی با تأکید بر احتمال شیوع آبله میمون در ایران در آینده‌ای نزدیک گفت: «با توجه به ارتباطات گسترده جهانی، وقتی یک بیماری ویروسی در بسیاری از کشورهای دنیا مشاهده می‌شود، ما خیلی زود باید منتظر مشاهده موارد ابتلا به آن در ایران باشیم. به همین دلیل، مسئولان بهداشتی کشور باید آمادگی نظام سلامت ایران را برای تشخیص، توالی یابی و تدوین پروتکل درمانی آبله میمون بالا ببرند.»

به‌رغم هشدار محرز، اما احسان مصطفوی رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران در مورد گسترش بیماری «آبله میمون» گفت: «با وجود گسترش مجدد این بیماری در شماری از کشورهای جهان؛ اما کارشناسان بهداشتی هنوز می‌گویند ما در آستانه یک اپیدمی بزرگ نیستیم و هنوز خطر برای عموم کم ارزیابی شده است.»

تا کنون آبله میمون در چندین کشور خارج از آفریقا شامل انگلیس، ایالات‌متحده، سنگاپور، پرتغال، اسپانیا، ایتالیا، سوئد و نیز در رژیم صهیونیستی که همگی با نیجریه و غنا ارتباط داشتند، دیده‌شده است. در این میان گفته می‌شود بریتانیا خاستگاه نخستین موارد اخیر ابتلا به آبله میمون در اروپا بوده است، بعدازاین کشور، مقامات بهداشتی در اسپانیا و پرتغال نیز روز چهارشنبه 18مه از شناسایی دست‌کم 30مورد مشکوک یا تأییدشده ابتلا به این بیماری خبر دادند. استرالیا نیز گزارش داده که یک مورد احتمالی را شناسایی کرده و درعین‌حال ایالات ماساچوست آمریکا گزارش داده فردی را که اخیراً به کانادا سفرکرده مبتلابه ویروس آبله میمون شناسایی کرده است.

وزارت بهداشت فرانسه نیز اعلام کرد که اولین مورد مشکوک به آبله میمون در منطقه ایل دوفرانس پاریس شناسایی‌شده است. اداره کل بهداشت پرتغال روز چهارشنبه گذشته نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که دست‌کم 20مورد مشکوک به ابتلا به این بیماری ویروسی و مسریِ شایع در غرب آفریقا به‌تازگی در این کشور شناسایی‌شده و از میان آن‌ها پنج مورد تأییدشده است. وزارت بهداشت اسپانیا نیز از شناسایی هشت مورد مشکوک به ابتلا به این بیماری خبر داده و تأکید کرده است که این موارد هنوز به تأیید نهایی نرسیده‌اند.

مقامات کبک در کانادا نیز اعلام کردند، ۱۳مورد ابتلا به این بیماری نادر را بررسی می‌کنند. شیوع آبله میمون باعث نگرانی سازمان جهانی نیز شده است. این سازمان روز جمعه در این خصوص جلسه اضطراری تشکیل داد.
در پی شیوع آبله میمون در اروپا، آلمان گسترش آبله میمون را بزرگ‌ترین شیوع این بیماری در تاریخ اروپا توصیف کرده است.

گرچه موارد گزارش‌شده آبله میمون زیاد نیست، اما راه‌های انتقال ویروس آن هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. البته مقامات بهداشتی در انگلیس سر نخ اندکی از اینکه افراد مذکور در کجا به ویروس مبتلا شده‌اند، دارند و درعین‌حال این نگرانی وجود دارد که عامل بیماری آبله میمون ممکن است از طریق احتمالاً جدیدی سرایت یابد.

علائم آبله میمون

آبله میمون معمولاً ازنظر بالینی با تب، بثورات و غدد لنفاویِ متورم ظاهرشده و ممکن است منجر به طیف وسیعی از عوارض پزشکی شود. تب، سردرد، دردهای عضلانی، کمردرد، تورم غدد لنفاوی، لرز و خستگی ازجمله علائم اولیه ابتلا به بیماری آبله میمون عنوان‌شده است. بثورات یا بیرون‌زدگی‌های پوستی ممکن است اغلب در صورت ظاهر شوند و سپس به سایر قسمت‌های بدن نیز سرایت کنند. دوره نهفتگی آبله میمون، یعنی از زمان ابتلا به عفونت تا شروع علائم، معمولاً ۶ تا ۱۳روز است اما شاید تا ۲۱روز هم طول بکشد. این بیماری معمولاً با نشانه‌هایی مشابه سرماخوردگی آغاز می‌شود. دوره تهاجم اولیه ویروس می‌تواند تا پنج روز طول بکشد که با تب، سردرد شدید، تورم غدد لنفاوی، کمردرد، درد عضلانی و کمبود انرژی شدید ظاهر می‌شود.
خوشبختانه آبله میمون واکسن دارد، اما به دلیل نادر بودن این بیماری، تعداد واکسن‌های ساخته‌شده برای آن در سطح جهان کافی نیست. در روزهای اخیر کشورهایی مثل آمریکا و انگلیس برای خرید واکسن آبله میمون به تکاپو افتاده‌اند و در خبرها آمده است که ایالات‌متحده به‌تنهایی 13میلیون از این واکسن را پیش‌خرید کرده است. همچنین تعداد انگشت‌شماری از دارو‌های ضدویروس برای انواع آبله وجود دارد که به نظر می‌رسد برخی از آن‌ها می‌تواند روی آبله میمون مؤثر باشد.

میزان کشندگی و نحوه سرایت بیماری آبله میمون

آبله میمون می‌تواند از هر ۱۰نفری که به آن مبتلا می‌شوند، یک نفر را بکشد اما شیوع آن در سطح جهانی خفیف‌تر است و میزان مرگ‌ومیر آن حدود یک در۱۰۰ است و تقریباً مشابه اولین سویه کووید است که از ووهان بیرون آمد؛ بااین‌حال واکسن‌ها و ایمنی طبیعی از آن زمان تا کنون کرونا را بسیار ضعیف‌تر کرده است. شباهت آبله میمون به آبله به این معنی است که تزریق واکسن و داروهای ضد آن ویروس نیز بر کنترل آن مؤثر است.
آبله میمون توسط ویروس آبله میمون ایجاد می‌شود که یکی از اعضای خانواده ویروس‌های آبله است، این ویروس می‌تواند زمانی که فردی در تماس نزدیک با فرد آلوده باشد سرایت کند. این ویروس می‌تواند از طریق پوست زخم شده، دستگاه تنفسی یا از طریق چشم، بینی یا دهان نیز وارد بدن شود. اعتقاد بر این است که برخی از موارد ویروس را از طریق رابطه جنسی گرفته‌اند که کارشناسان بهداشت آن را «عجیب» توصیف کرده‌اند. تصور می‌شد که آبله میمون از طریق رابطه جنسی گسترش نمی‌یابد، بلکه از طریق تماس نزدیک با ضایعات یا قطرات تنفسی گسترش می‌یابد. بااین‌حال، تنها به این دلیل که می‌تواند در طول رابطه جنسی پخش شود به این معنی نیست که راه اصلی انتقال ویروس است و همچنین آن را به یک بیماری مقاربتی تبدیل نمی‌کند.

پژوهش‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد که ویروس آبله‌میمون، علاوه بر انسان‌ها می‌تواند موش‌ها و خرگوش‌ها را نیز مبتلا کند. در میان انسان‌ها، نخستین مورد ابتلا به آبله‌میمون در سال ۱۹۷۰ گزارش شد. در سال ۲۰۰۳ نیز مقام‌های بهداشتی آمریکا یک مورد از ابتلا به این ویروس را در این کشور گزارش کردند.