از پیشنهادهای «انریکه مورا» تا رایزنی‌های امیر قطر
برجام در انتظار نتایج دو سفر
جزییاتی ازآنچه روز چهارشنبه و پنجشنبه میان مورا و باقری گذشت در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفته است تا مشخص شود که راه میانه موردنظر معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا چه بوده است که ایران را راضی به ازسرگیری مذاکرات کند.
روزنو :
روزنو :حضور اخیر انریکه مورا و امیر قطر در تهران، بر گمانه‌زنی‌های رسانه‌ها در مورد احتمال بازگشت دوباره طرفین به مذاکرات هسته‌ای ایران، افزوده است. دراین‌بین، جدا از پیشنهادهای ارائه‌شده از سوی غرب که توسط انریکه مورا به ایران ارائه شد، از سفر امیر قطر به ایران نیز به‌عنوان حرکتی میانجی‌گرایانه یادشده است که ارتباط زیادی با وساطت این کشور برای جلب رضایت ایران جهت ادامه دادن به مذاکرات داشته است. رسانه‌های غربی بر این باورند که هدف اصلی امیر قطر از سفر به ایران این بوده که در خصوص مذاکرات وین و بن‌بستی که در مذاکرات وین اتفاق افتاده میانجی‌گری کند و برای اختلاف ایران و آمریکا، حد وسطی ایجاد و در نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌های دو کشور تلاش کند.
این در شرایطی است که پس از پایان سفر امیر قطر به ایران، رایزنی‌های مقام‌های مسئول این کشور با طرفین غربی در خصوص ادامه مذاکرات هسته‌ای با ایران، همچنان ادامه دارد. در همین راستا، روز گذشته وزیر خارجه قطر در دو تماس تلفنی جداگانه با رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و همچنین جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در خصوص تحولات مذاکرات هسته‌ای ایران، گفت‌وگو و رایزنی کرد. به گزارش وزارت خارجه قطر، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر در دو گفت‌وگوی تلفنی با رابرت مالی و جوزپ بورل، در خصوص ادامه روند مذاکرات هسته‌ای با تهران گفت‌وگو کرده و در این زمینه پیشنهادات قطر را ارائه کرده است.در همین زمینه، یک پایگاه تحلیلی در گزارشی درباره سفر اخیر نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین و همچنین امیر قطر به تهران، برای رفع موانع موجود سر راه رسیدن به یک توافق از طریق این مذاکرات، مطرح کرد که موانع موجود در مذاکرات وین قابل‌حل هستند. پایگاه تحلیلی دیپلماتیک در گزارشی در این درباره نوشت: «مقامات آمریکایی روز جمعه گفتند هنوز منتظر توضیحات مفصل‌تری از سوی انریکه مورا و تیم او درباره رایزنی‌های این هفته‌شان در ایران هستند اما درعین‌حال هم این سیگنال را فرستاده‌اند که چندان درباره وقوع گشایشی عمده در این زمینه خوش‌بین نیستند.» پایگاه تحلیلی دیپلماتیک در این گزارش آورده است: «ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری گفت که در موقعیت فعلی، توافق فاصله زیادی با قطعی بودن دارد. او همچنین گفته است که این به خود ایران بستگی دارد که آیا به‌زودی می‌خواهد به یک توافق دست بیابد یا نه. ما و شرکایمان آماده‌ایم. مدتی است که آماده‌ایم اما الان واقعاً به ایران بستگی دارد.» در این گزارش همچنین مطرح شد: «یک مقام ارشد اتحادیه اروپا روز جمعه گفته که هنوز موانعی در زمینه رسیدن به یک توافق بر سر احیای توافق هسته‌ای ایران وجود دارد اما ازنظر او هنوز راه‌هایی برای غلبه بر این مانع وجود دارد. به گفته این مقام ارشد اروپایی، ما هنوز موانع سختی سر راه یک توافق داریم اما گفت‌وگوی خوب، صریح و طولانی با ایران نشان داده است که آن‌ها روی این موضوع کار می‌کنند. مسلماً آمریکایی‌ها هم همین طورند؛ بنابراین هنوز راهی برای غلبه بر مشکلات وجود دارد. این چیزی است که قرار است روی آن کار کنیم.»از سوی دیگر، یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل با تحلیل سفیر اخیر امیر قطر به تهران، گفت: «مهم‌ترین پیام می‌تواند این باشد که مذاکرات مرتبط با برجام هنوز به‌طور کامل شکست نخورده و می‌تواند روزنه‌ای باشد در این جهت که کماکان می‌شود اختلافات بین ایران و امریکا حل‌وفصل شود.» دکتر احمد فاطمی‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به سفر اخیر امیر قطر به ایران، اظهار کرد: «ارتباط بسیار خوب قطر با کشورهای اروپایی، آمریکا، چین و روسیه و نهادهای غیردولتی منطقه مانند حماس، حزب‌الله و طالبان، این نشان را می‌دهد که این کشور پتانسیل بالایی در میانجی‌گری بین گروه‌های مختلف دارد. این عوامل موجب شده که قطر را تبدیل به یک بازیگر قابل‌توجه برای ایران کند و ایران به دنبال گسترش روابط با این کشور باشد.»
او در ادامه در پاسخ به این سؤال که آیا سفر امیر قطر به ایران می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر بهبود بحران‌های منطقه باشد، عنوان کرد: «هرچند در بحران‌های منطقه عوامل بسیاری نقش دارند و حتی برخی عوامل خارج از کنترل دولت‌ها هستند، ولی سفرهای این‌چنینی مانند سفر امیر قطر به ایران می‌تواند قابل‌توجه باشد.» فاطمی‌نژاد در خصوص پیام سفر امیر قطر به ایران به دیگر کشورهای منطقه گفت: «مهم‌ترین پیام می‌تواند این باشد که مذاکرات مرتبط با برجام هنوز به‌طور کامل شکست نخورده و می‌تواند روزنه‌ای باشد در این جهت که کماکان می‌شود اختلافات بین ایران و آمریکا حل‌وفصل شود و با بازگشت نفت ایران به بازار جهانی بازار را از حالت دشواری که دارد تغییر دهد. هرچند این پیام برای برخی کشورها خوشحال‌کننده و برای برخی ناراحت‌کننده خواهد بود.»بااین‌وجود روز گذشته، سخنگوی کاخ سفید درباره آخرین وضعیت مذاکرات وین مدعی شد که خواسته‌های ایران مانع اصلی بر سر راه بازگشت به این مذاکرات است. به گزارش ایسنا، جن ساکی سخنگوی کاخ سفید در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات روز گذشته نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین درباره مذاکرات وین و اینکه آیا مسکو مانع ازسرگیری این گفت‌وگوهاست؟
همچون سایر مقامات آمریکایی تلاش کرد توپ را به زمین ایران بیندازد و خواسته‌های مشروع ایران را مانعی برای ادامه مذاکرات برشمرد. بنابر گزارش وب‌سایت کاخ سفید، جن ساکی دراین‌باره گفت: «دیدگاه ما درباره توافق این است که ایران باید تصمیم بگیرد که آیا همچنان می‌خواهد بر شرایط خارج از برجام خود پافشاری کند یا آماده امضای یک توافق است.»او در ادامه بدون اشاره به خواسته‌های واشنگتن در مذاکرات مدعی شد: «ما همچنین بر این باوریم که امضای یک توافق منافع تمام طرف‌ها را تأمین خواهد کرد. اگرچه ما اقدامات روسیه در اوکراین و جنگ و تجاوز علیه اوکراین را محکوم کرده‌ایم اما بزرگ‌ترین مانع بر سر راه پیشرفت در توافق، ایران است.» جن ساکی در آخرین نشست خبری خود در این سمت در پاسخ به سؤالی درباره سرنوشت شهروندان دوتابعیتی بازداشت‌شده در ایران در شرایطی که مذاکرات وین متوقف‌شده است، تصریح کرد: «تیم مذاکره‌کننده ما از وزارت امور خارجه در حال تلاش برای بازگرداندن تمام آمریکایی‌های بازداشت‌شده در کشوری دیگر به خانه خود است.» سخنگوی کاخ سفید همچنین اشاره کرد: «این موضوع، همواره یک مسئله جدا از مذاکرات هسته‌ای با ایران بوده است، آن‌ها در یک کانال نیستند؛ اما رئیس‌جمهور آمریکا متعهد است و تمام اقدامات لازم را برای آزادی این افراد در ایران انجام خواهد داد.»در همین حال، شبکه بلومبرگ نیز در گزارشی مدعی شد که تعداد بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تأسیسات هسته‌ای ایران در طول یک سال گذشته رکورد شکسته است. شبکه خبری بلومبرگ در گزارش خود آورده است: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که بازرسان آن در طول یک سال گذشته، بیش از یک‌بار در روز از ۲۱مکان هسته‌ای اعلام‌شده در ایران بازرسی کرده‌اند که این تعداد یک رکورد به شمار می‌آید.» بلومبرگ در ادامه گزارش ادعایی خود اضافه کرد: «برنامه هسته‌ای ایران در یک سال گذشته با تعداد بی‌سابقه بازرسی‌های بین‌المللی مواجه بوده است، چراکه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قادر بوده‌اند دسترسی گسترده‌ای به داده‌ها و تأسیسات هسته‌ای در ایران علی‌رغم تلاش ایران برای ممانعت از این کار داشته باشند.» به گزارش بلومبرگ، برخی مذاکره‌کنندگان در وین تأکید می‌کنند که این دسترسی‌ها نتیجه توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ است که این خود نشان می‌دهد در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین چه چیزی در خطر است.این در حالی است که پس از پایان سفر انریکه مورا به تهران، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت: «مذاکرات به تأخیر افتاده بود و حال از سرگرفته می‌شوند. چشم‌انداز برای حصول توافق نهایی وجود دارد.» او همچنین در کنفرانسی خبری بیان کرد پس‌ازآنکه مورا به ایرانیان این پیغام را رساند که وضعیت بدین شکل نمی‌تواند ادامه پیدا کند، جواب ایران نیز بسیار مثبت، بود. بورل به خبرنگاران در نشست وزرای خارجه گروه۷ گفت: «این مسائل نمی‌توانند یک‌شبه حل شوند. بگذارید بگوییم که مذاکرات بلوکه‌شده بود و حال آزادشده است. مسائل بهتر ازآنچه انتظار می‌رفت پیش رفته است. مذاکرات درحال سکون بود و حال مجدداً آغازشده است.»مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای روز ۲۰اسفند سال گذشته و پس از اعلام انریکه مورا، وارد وقفه شد و تمامی هیات‌‌های مذاکره‌کننده پس از ساعتی وین را ترک کردند. در همین راستا نیز هماهنگ‌کننده برجام برای بار دوم در سال جدید روز سه‌شنبه به ایران سفر کرد تا آخرین تلاش‌ها برای حفظ برجام و خروج مذاکرات از بن‌بست به کار ببرد. جزییاتی ازآنچه روز چهارشنبه و پنجشنبه میان مورا و باقری گذشت در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفته است تا مشخص شود که راه میانه موردنظر معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا چه بوده است که ایران را راضی به ازسرگیری مذاکرات کند.
