«تیر آخر» مورا و آینده برجام/ امیدواری به ابتکارات محرمانه

روزنو :معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده برجام روز گذشته راهی ایران شد تا حامل «تیر آخر» برای رفع شکاف‌های باقی مانده در مذاکرات برجامی وین باشد.

مذاکرات وین برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ با اعلام انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده برجام در جمع خبرنگاران حاضر در مقابل هتل کوبورگ وارد وقفه شد؛ وقفه‌ای که شاید کمتر کسی طول آن را به درازای بیش از دو ماه پیش‌بینی می‌کرد که حتی امروز هم امیدی به از سرگیری‌اش نباشد.

در طول این مدت که هیات‌های مذاکره کننده به پایتخت‌های‌شان بازگشتند، هماهنگ‌کننده برجام در تماس مستمر با دو طرف اصلی مذاکره یعنی ایران و ایالات متحده قرار داشت و یکبار نیز ماه گذشته نخست به تهران و پس از آن به واشنگتن سفر کرد تا حامل پیام‌هایی باشد که در نهایت سرنوشت آنچه قریب به یکسال در وین گذشت را مشخص کند. معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این بار نیز برای آنچه به اعتقاد برخی «اتمام حجت» اروپاست راهی تهران شده و از امروز دیدارهایش را آغاز خواهد کرد.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفته گذشته در مصاحبه‌ای با فایننشال‌تایمز گفت که هدفش از درخواست برای سفر انریکه مورا به تهران در این مقطع زمانی یافتن «راهی میانه» برای شکستن بن‌بست بر سر مهمترین مانع باقی مانده است. بوررل از سفر معاونش به تهران با عنوان «تیر آخر» یاد کرد.

این سفر از سوی ایالات متحده با استقبال مواجه شد و ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در پاسخ به این سوال که با توجه به سفر انریکه مورا به تهران، آیا او حامل پیام یا پیشنهاد جدیدی از سوی آمریکا به ایران خواهد بود و انتظار آمریکا از ایران در زمینه این دیدار چیست، گفت: ما با انریکه مورا از نزدیک در تماسیم. او پیام‌ها را منتقل می‌کرده است. ما از تلاش‌های او برای رساندن این مذاکرات به نتیجه‌ای موفقیت‌آمیز حمایت می‌کنیم. نمی‌خواهم درباره آن‌چه او از همکاران ایرانی خواهد شنید، پیش‌داوری کنم یا چیزی را از حالا تشخیص بدهم. مسلما پس از سفر او چیزهای بیشتری خواهیم دانست.

در ایران نیز سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری هفتگی خود در رابطه با میزبانی از هماهنگ‌کننده برجام گفت: مذاکرات جمهوری اسلامی ایران و ۱+۴ از یک طرف و آمریکا در وین، تا امروز بدون وقفه ادامه داشته است. مکثی در حضور در وین رخ داده، ولی رد و بدل پیام‌ها از طریق هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها در حال انجام است. سفر مورا بعد از تماس تلفنی امیرعبداللهیان و بوررل انجام می‌شود. به این معنا نیست که بعد از وقفه‌ای ایشان با پیام جدیدی می‌آید. پیام‌ها به صورت مستمر بین ایران و آمریکا از طریق اتحادیه اروپا در حال رد و بدل شدن است.

وی تاکید کرد: حضور مورا نشان می‌دهد ما گفت‌وگوها را در مسیری که باید انجام شود، همچنان پیگیری کردیم و به رغم اقدامات ضددیپلماسی که توسط سنا و کنگره انجام شده، ایران و ۱+۴ به مسیر دیپلماسی و دستیابی به توافق خوب و قابل اتکا و پایدار، متعهد بوده‌اند. اگر همین امروز آمریکا تصمیم خودش را بگیرد و آنچه از حقوق ملت ایران و جیب ملت ایران برداشته برگرداند و حقوق ضایع شده ملت ایران را بپذیرد و به آن احترام بگذارد، می‌توانیم فردای بعد از برگشت مورا، به وین بازگردیم و توافق را امضا کنیم. سفر مورا این گفت‌وگوها را در مسیر درستی جلو می‌برد.

هرچند تهران تاکید دارد که اختلافات باقیمانده برای احیای برجام فراتر از خروج سپاه از لیست سیاه آمریکاست و نباید سطح آن به تنها یک اختلاف کاهش پیدا کند اما نه تنها حاضر به بیان عناوین سایر موارد اختلافی نیست، بلکه آنچه از زبان سایر طرفین برجام و حتی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بیان می‌شود حکایت از آن دارد که این موضوع یا تنها موضوع و یا حداقل مهمترین آن است، تا جایی که جوزپ بوررل در مصاحبه خود پیش از سفر معاونش به ایران بیان می‌کند که در حال بررسی سناریویی است که به موجب آن سپاه پاسداران از لیست FTO خارج شده اما سایر بخش‌های آن (نیروی قدی سپاه) در این لیست باقی می‌ماند، پیشنهادی که البته امیدواری چندانی برای پذیرش آن از سوی ایران وجود ندارد.

طولانی شدن روند مذاکرات در وین علاوه بر آنکه باعث اتحاد و انسجام مخالفان برجام و همچنین سازماندهی طرح‌های ضد آن در ایران و ایالات متحده شده، آسیب دیگری را نیز به همراه داشت و آن انتشار و به بیان بهتر افشای طرح‌هایی برای باز کردن گره مذاکرات بود که اگر محرمانه می‌ماندند، شاید با هزینه کمتری برای هر دو طرف تهران و واشنگتن، باعث دستیابی به توافق می‌شدند که تا اینجا حداقل فرصت آن از دست رفته است.

تنها امیدواری باقیمانده در این مقطع کنونی شاید تنها این باشد که اگر اراده لازم برای دستیابی به توافق در ایران و آمریکا وجود داشته باشد، انریکه مورا بتواند با انتقال سریع پیام‌ها و ابتکارات محرمانه، زمینه را برای توافقی که هر روز در افق آینده محوتر می‌شود، فراهم کند.