حمایت از قالیباف با کلیدواژه خوارج / جنبش عدالتخواه دانشجویی چگونه به خوارج تبدیل شدند؟

روز نو :حواشی سفر خانواده قالیباف به ترکیه همچنان ادامه دارد. حالا بخشی از اصولگرایان، منتشرکنندگان خبر خرید سیسمونی از ترکیه که به «سیسمونی گیت» مشهور را خوارج نامیده‌اند. این نامگذاری البته حاشیه بسیار بیشتری ایجاد کرده است. رویداد۲۴ در این گزارش به همین حواشی پرداخته است.

انتشار خبر سفر همسر، دختر و داماد قالیباف و خرید سیسمونی نوزاد بازتاب بسیاری زیادی داشت. در لحظات نخست، الیاس قالیباف در پستی اینستاگرامی از این اتفاق با عنوان «خطای نابخشودنی» یاد کرد و به این ترتیب با تایید این خبر توسط فرزند قالیباف، خشم مخاطبان خبر بیشتر شد. آنها می‌گفتند وقتی فرزند قالیباف می‌گوید این کار «نابخشودنی» است و خودش نمی‌بخشد، چرا برخی توقع دارند که ما ببخشیم؟

در مقابل اما گروهی به صورت دسته جمعی از قالیباف حامیان کردند و به منتشرکنندگان این خبر تاختند. این خبر نخستین بار توسط وحید اشتری از طیف عدالتخواهان (که خاستگاه اصولگرایی دارند اما خودشان را اصولگرا نمی‌دانند) منتشر شد و طیف حامیان قالیباف آنها را «خوارج» لقب دادند.

ماجرای خوارج چیست؟

ماجرای خوارج چنانچه در تاریخ ثبت شده، این است که در جنگ صفین، معاویه به پیشنهاد عمروعاص برای نجات از شکست، به این بهانه که به حکمیت قرآن راضی هستند، قرآن بر سر نیزه کرد. امام علی (ع) فرمود من قرآن ناطق هستم و به این ترتیب با وجود مخالفت شدید امام، گروهی از سپاهیان خواستار حکمیت برای ادامه یا توقف جنگ شدند. مالک اشتر به عنوان حکم انتخاب شد، اما سپاهیان ابوموسی اشعری را پیشنهاد کردند و در نهایت با حیله عمروعاص، معاویه از شکست در جنگ گریخت. خوارج در اصل گروهی از یاران امام علی بودند که در جریان این جنگ راهشان را از حضرت جدا و او را متهم به کفر کردند.

انتساب صفت خوارج به جریان افشاگر سفر خانواده قالیباف به ترکیه به این معناست که یک جریان درون اصولگرایی خود را بر حق می‌داند و هر جریان منتقدی از دو حال خارج نیست؛ یا «اصولگرا نبوده، پس باطل و کافر است» یا «اصولگرا بوده پس خوارج و انحرافی است.»

واکنش به خوارج خواندن عدالتخواهان

مهدی فضائلی مدیرعامل اسبق خبرگزاری فارس در توییتر خود نخستین بار از لفظ خوارج استفاده کرد و سپس به صورتی جریانی استفاده شد. او نوشت: «از اشتراکات خوارج امروز با خوارج دوران حضرت علی (ع) که بگذریم، خوارج زمان امام علی، حافظ و قاری قرآن بودند، اما بعید می‌دانم برخی خوارج زمان ما روخوانی صحیح قرآن را هم بلد باشند!»

وحید اشتری البته این مشابهت‌سازی‌های تاریخی را بی پاسخ نگذاشته و به کنایه نوشت «با مشابهت‌سازی تاریخی مشکلی ندارم. فقط همه نقش‌ها را دقیق مشخص کنید. مثلا اگر عدالتخواه‌ها خوارجند، بزرگوارانی که پستانک نوه‌شان هم باید از ترکیه بیاید چی‌اند؟ ابوذر زمانند؟ مالک‌اند؟ مقدادند؟ بچه‌های‌شان که برای تحصیل می‌روند استرالیا و برای سیسمونی ترکیه، طفلان مسلم‌اند؟ چی‌اند؟»

او در توییت دیگری نوشت «وقتی ابوذر‌های زمان مشغول خرید پستونک برای نوه‌ها از ترکیه‌اند، مالک اشتر برای مداوا به انگلیس می‌رود، طفلان مسلم با پول جیب ملت در آمریکا درس می‌خوانند، بلال حبشی هم با چفیه حقوق نجومی می‌گیرد، خب همه تفاوت کرده‌اند و خوارج هم حافظ و قاری قرآن نباشند به جایی برنمی‌خورد.»

کلیدواژه خوارج در روز‌های اخیر با هدف انتقاد از افشاگری علیه قالیباف از سوی برخی چهره‌ها و رسانه‌های حامی قالیباف مطرح شده است. مشرق نیوز در گزارشی به نقل از یکی از فعالان اصولگرا جریان منتقد قالیباف را «خوارج پلاس» خوانده و نوشت «خوارج اول تهمت نمی‌زدند، اما حالا عده‌ای اول تهمت می‌زنند، بعد باید ثابت کند طرف. حالا اگر یکی پیدا بشود بگوید از این افشاگری اندرونی خان ما، که لطف کردید گفتید، این‌قدرش که خطا بوده، آن‌قدرش را هم دروغ گفتید.»

این رسانه به برخی چهره‌های موسوم به عدالتخواه اشاره کرده و نوشت «اشتری و صدرالساداتی و سلطانی و... مهم نیستند. این خرده‌فرهنگ عدالتِ بی‌عقلانیت و بی‌معنویت، مهم است.»

وحید اشتری در پاسخ به این انتقاد نوشت: «ما وقتی در مورد فرزند صفدر حسینی یا فرزند آقای نعمت زاده یا داماد آقای شمخانی و... افشاگری کردیم، برخی تا نطفه و لقمه‌شان بحث را بالا می‌بردند. ولی حالا که بحث به فرزند آقای قالیباف رسید خیلی راحت روی منبر می‌گویند باغچه هرکس را بیل بزنید چند تا کرم دارد و خلاص.»

جریان‌سازی حامیان قالیباف با کلیدواژه خوارج

خبرگزاری فارس هم یادداشت‌های مشرق را بازنشر کرده است. در یکی از یادداشت‌های مشرق در آن بدون اشاره مستقیم به ماجرای افشاگری علیه قالیباف، آن را در راستای استراتژی «سپاه‌هراسی» از سوی «نئو فرقانی»‌های عدالت‌خواهی خوانده که در زندان اوین نماز شب می‌خواندند. این یادداشت که به وضوح واکنشی به افشاگری علیه قالیباف است یک هدف را دنبال می‌کند و آن تخطئه هرگونه انتقادی به چهره‌هایی نظیر قالیباف است.

در این یادداشت ویژگی‌های «عدالت‌خواه راستین انقلاب اسلامی» برشمرده شده است. مشرق نیوز و به تبع آن خبرگزاری فارس به وجود گروه‌های «به ظاهر عدالت‌خواه» از ابتدای تاریخ اسلام تا انقلاب‌اسلامی اشاره کرده که به اسم عدالت پیمان‌شکنی کرده‌اند و «ساز خروج از حاکمیت زده و حرمت ولایت را شکسته‌اند.»

یادداشت مذکور به طور تلویحی افشاگری‌ها علیه قالیباف را «شبهه‌سازی» و مشابه اتهام «تارک الصلاه» بودن به حضرت علی خوانده و نوشت: «اگر امیرالمونین علی (ع) آن روز مدافعی برای دفاع از حریم عدالت خود نداشته و در مسجد کوفه آنان را «نامردان تاریخ» خواند، امروز سپاه پاسداران یک تنه در برابر فتنه این دست فرقانی‌ها و فرزندان ناخلف آن‌ها ایستاده و اجازه نخواهد داد نئوفرقانی بار دیگر فتنه امثال اکبر گودرزی را تکرار کنند. در شرح بازجویی‌هایی لبه جا مانده از گروه فرقان در زندان اوین آمده است که برخی از این تروریست اهل نماز شب و عبادت عمیق نیز بوده‌اند! این روز‌ها همه آن‌هایی که از غیرت سپاه زخم خورده‌اند، در آشکار و پنهان «سپاه‌هراسی» می‌کنند.

خبرگزاری فارس یادداشت دیگری به قلم محسن مهدیان منتشر کرد و در آن پنج ویژگی خوارج را شرح داده و گفته در جنگ‌های جدید فرد ظاهرا در جبهه حق است و شعار‌های «انقلابی و عدالتخواهانه» سر می‌دهد، اما عامل بی‌مزد و مواجب نقشه آمران خدعه و مکر است. در این یادداشت عدالتخواهان افرادی توصیف شدند که «ولایت امیر را به اسم عدالت و حق‌گرایی زیر سوال بردند.»

وبسایت خامنه‌ای دات‌آی‌آر هر چند وقت یکبار، بیانات گذشته رهبر انقلاب را به مناسبت‌های مختلف بازخوانی می‌کند. روز‌ گذشته این وبسایت پوستر بخشی از بیانات ایشان در سال ۱۳۵۸ را به مناسبت شهادت امیرالمومنین (ع) بازنشر کرده که گفته بودند «خط خوارج امروز هم هست و با نام اسلام، قرآن و انقلابی بودن، اسلام مجسم و قرآن ناطق را به خاک و خون کشیدند.»

اگرچه در آن سایت اساسا اختلافات جناحی مطرح نمی‌شود و شأن آن فراتر از اختلافات میان جناح‌های سیاسی درون کشور است و گردانندگان آن نیز همین خط را دنبال می‌کنند که جایگاه این رسانه فراتر از مسائلی از این دست باشد اما خبرگزاری فارس بازنشر این بخش از بیانات رهبری را «معنادار» توصیف کرده است. این اقدام خبرگزاری فارس البته انتقادهایی از طیف خود اصولگرایان را در پی داشته که چرا برای ماجرایی در این حد از سایت رهبری هزینه کرده‌اند.

دفع حداکثری با کلیدواژه انحرافی و خوارج

داوود مدرسیان یکی از فعالان عدالتخواه در واکنش به معنادار خواندن بازنشر بیانات رهبری پرسیده «آیا این کار، با نظر رهبر انقلاب بوده؟ آیا رهبری عزیز بچه‌های عدالتخواه را خوارج می‌داند؟»

بعد از افزایش انتقادات به «معنادار» خواندن پوستر وبسایت بیت توسط خبرگزاری فارس، این خبرگزاری مجبور به پاسخگویی شد. فارس در توضیحات خبر خود نوشت: «در پی انتشار این پست برخی مخاطبان تصور کردند که این بیانات در مورد مسائل روز کشور بیان شده، اما همانطور که در متن آمده فرمایش‌های رهبر انقلاب مربوط به سال ۵۸ است و به «موضوعات اخیر» ربطی ندارد.»

با این حال جریان حامی قالیباف خط خبری مورد علاقه خودشان را ادامه داده‌اند؛ از جمله اظهارات رهبری در جمع دانشجویان که روز سه شنبه ۶ اردیبهشت برگزار شد را نیز در راستای منویات خود تفسیر کرده‌اند. رهبری در جمع دانشجویان گفته بودند «مطالبه‌گری شما به‌گونه‌ای باشد که هم در بیان صورتِ مسائل و هم در مقام ارائه راه‌حل‌ها، با دشمن مغرض، مخرج مشترک پیدا نکنید.» و به این ترتیب جریان حامی قالیباف در توییتر استفاده از عبارت «مخرج مشترک» با دشمن را دارای ریشه نزدیک با کلیدواژه «خوارج» توصیف کرده‌اند.