از قطع کامل اینترنت تا قطع گزینشی؛ پیشرفت هوشمندانه

روزنو :قطع اینترنت شیوه مرسوم و محبوب نهادهای امنیتی ایران در مواجهه با اعتراضات مردمی است. آبان 98 اوج این اقدامات بود. جایی که برای مدت حدود یک هفته اینترنت سراسر ایران قطع بود. این اقدام نه به آن گستردگی ولی به شکلی محدودتر در اعتراضات خوزستان و البته اصفهان هم تکرار شد. در خوزستان و اصفهان شاهد کاهش محسوس سرعت اینترنت در سراسر استان و قطع آن در مناطقی که شاهد حضور و تجمعات مردمی بود، بودیم. از 25 آبان 98 تا اول اردیبهشت، 887 روز گذشته و پیشرفتی قابل توجه در مواجه نهادهای امنیتی با اعتراضات مردمی شکل گرفته است. در آخرین تجمع صنفی معلمان و فرهنگیان هیچ خبری از قطع اینترنت یک شهر و یک منطقه نبود اما در عوض نهادهای امنیتی با همکاری مخابرات ایران و اپراتورهای تلفن همراه اقدام به قطع دسترسی افراد شاخص و احتمالا تاثیرگذار به اینترنت کردند. آن هم بدون ارائه توضیح خاصی به افراد یا صدور اطلاعیه از سوی نهادهای امنیتی و قضایی.

قطع گزینشی اینترنت

ماجرا از آن قرار است که برخی فعالان صنفی معلمان که در مناطق تجمع حاضر بودند، شاهد قطع دسترسی خود به اینترنت هستند. آنان در برقراری تماس تلفنی عادی هم با مشکل مواجه شده‌اند. موضوع اما فقط به حاضران در صحنه تجمع ختم نشده، پیگیری‌های خبرنگار دیده‌بان ایران حکایت از قطع اینترنت افرادی دارد که در تجمعات گذشته حاضر بوده و در سازماندهی معلمان برای برگزاری تجمع به منظور دستیابی به مطالبات خود نقش آفرینی کرده‌اند. یکی از این افراد معلمی است که در تجمع تهران حاضر شده و با قطعی اینترنت موبایلش مواجه شده است. براساس پیگیری‌ها، این مشکل در تهران و کرج دست کم برای 15 نفر از معلمان که اول اردیبهشت در تجمع سراسری معلمان حضور داشته یا قبلا سابقه حضور در این تجمعات را داشته‌اند نیز ایجاد شده است. بعضی از این افراد 2 خط تلفن همراه از 2 اپراتور مختلف به نام خودشان داشته‌اند که هر 2 آن‌ها این مشکل مواجه شده و اینترنت‌شان قطع شده است. یکی از این معلمان به خبرنگار دیده‌بان ایران گفت که در نتیجه پیگیری‌هایش از خدمات مشترکین، کدی به او داده شده است.

که با شماره گیری کد ستاره 10، ستاره 231 مربع از خط خود، ابتدا پیامکی برای او ارسال شده که در آن کد رهگیری برای بررسی مشکلش دریافت کرده است. او گفت که چند ساعت بعد از طرف پشتیبانی همراه او پیامکی با این مضمون برای او ارسال شد: «مشترک گرامی! قطع اینترنت شماره اعلامی توسط مراجع ذی صلاح انجام گردیده است. لیکن جهت امکان سنجی رفع مسدودی، موضوع به مراجع مذکور اعلام گردید. با تشکر، همراه اول.» در این پیامک، به معلمان توضیح داده نشده که مقصود از «مراجع ذی صلاح» کدام نهاد امنیتی و قضایی است اما براساس اظهارات فعالان صنفی معلمان، از ابتدای دولت ابراهیم رئیسی تا کنون، اطلاعات سپاه بیش از پیش در مسیر کنترل یا ممانعت از برگزاری تجمعات معلمان نقش آفرینی کرده است. محدودیت ایجاد شده اما فقط به اینترنت خلاصه نشده است. یکی از این فعالان صنفی گفت که علاوه بر اینترنت، امکان برقراری تماس تلفنی نیز با تلفن همراه از او صلب شده است. به گفته او، مشکل برقراری تماس تلفنی پس از مراجعه به امور مشترکین تا حدودی برطرف شده است. این فعال صنفی معلمان می‌گوید: «در حال حاضر همچنان امکان استفاده از اینترنت خط موبایل خود را ندارم ولی امکان برقراری تماس فراهم شده ولی مدت زمان آن به شکل عجیبی محدود شده است. به این شکل که اگر تماس‌ها بیشتر از 15 یا 20 ثانیه طول بکشد، به شکل عجیبی تماس قطع خواهد شد.»

روش شناسایی

براساس پیگیری‌های خبرنگار دیده‌بان ایران، قطع گزینشی اینترنت عمدتا شامل افرادی شده که در تجمعات قبلی تاثیرگذار بوده‌اند. ملاک نهادهای امنیتی اما حضور در تجمع اول اردیبهشت ماه نبوده است. از بین افرادی که اینترنت موبایل آنان قطع شده، بعضا افرادی به چشم می‎‌خورند که در تجمع روز پنجشنبه در هیچ یک از شهرها و شهرستان‌های ایران حضور نداشته‌اند اما اینترنت آنان به دستور نهادهای امنیتی قطع شده است. یک فعال صنفی که نخواست نامش فاش شود، درباره چگونگی شناسایی افرادی که در تجمع حضور داشته‌اند، گفت: «در روز تجمع مقابل وزارت آموزش و پرورش در تهران و خیابان‌های اطراف که با دخالت نهادهای امنیتی برهم خورد، پیامکی تبلیغاتی برای افراد حاضر در آن محدوده ارسال شده است. از میان افرادی که این پیامک را دریافت کرده‌اند، اینترنت بعضی از آنان بدون اطلاع قبلی قطع شده است.» شنیده‌های خبرنگار دیده‌بان ایران حاکی از آن است که یکی از پیامک‌های تبلیغاتی که در زمان برگزاری تجمع معلمان در محدوده وزارت آموزش و پرورش ارسال شده، پیامک تبلیغاتی پلیس فتا بوده است. 2 فعال صنفی معلمان که اینترنتشان قطع شده، تایید کردند که چنین پیامکی در زمان حضورشان در محدوده اعتراضات برای آنان ارسال شده است. یکی از این فعالان صنفی گفته که هنگام مراجعه‌اش به خدمات کامپیوتری برای حل مشکلش، به او گفته شده که مخابرات با استفاده از شماره سریال موبایل و شماره خط تلفن همراه او، می‌تواند اقدام به قطع اینترنتش کند.

تشدید فشارها به فعالان صنفی

قطع گزینشی اینترنت در کنار تشکیل پرونده و احضار فعالان صنفی معلمان به نهادهای امنیتی و قضایی تنها بخشی از فشارها به آنان است. یکی از این فعالان صنفی که اتفاقا نامش در میان افرادی که اینترنت موبایلشان قطع شده، قرار دارد گفت که تقریبا پیش از هر تجمع، از طرف نهادهای امنیتی با او تماسی گرفته می‌شود و هشدار می‌دهند که اقدام به لغو تجمع کند. او گفت که در پاسخ به این مطالبه، می‌گوید که او فقط یک فرد است و توانایی لغو تجمع را ندارد اما این نکته از سوی نهادهای امنیتی پذیرفته نمی‌شود. این فعال صنفی معلمان در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: «شب قبل از تجمع اول اردیبهشت، از طرف یکی از نهادهای امنیتی با مدیر مدرسه‌ای که در آن مشغول فعالیتم، تماس گرفتند و گفتند به فلانی بگو در صورت حضور در تجمع پنجشنبه، بازداشت خواهد شد.» او تصریح کرد: «با توجه به این تهدید، من در تجمع شرکت نکردم اما بازهم اقدام به قطع اینترنت موبایل من کردند.»

این فعال صنفی معلمان گفت: «قطعی اینترنت فقط شامل من هم نشده است. اینترنت موبایل مادرم که در خوزستان زندگی می‌کند هم قطع شده بود. البته مشکل او بعد از مراجعه به خدمات مشترکین برطرف شد اما اینترنت موبایل من همچنان قطع است.» بدین ترتیب به نظر می‌رسد با توجه به این اتفاق، در تجمعات آتی احتمالا شاهد قطع اینترنت چهره‌های تاثیرگذار خواهیم بود. قطع اینترنت یک شهر یا منطقه با توجه به خبرسازی آن، هزینه‌های خاص خود را برای نهادهای امنیتی داشت از این رو به نظر می‌رسد آنان با استفاده از این شیوه، تلاش می‌کنند علاوه بر کنترل و ممانعت از برگزاری تجمعات اعتراضی، فعالان صنفی و چهره‌های تاثیرگذار را نیز کنترل کرده و ارتباط آنان با شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها را قطع کنند.