گرانی؛ فقط در کانون جدال سیاسی

روز نو :به نظر می‌رسد اوضاع معیشت حالا درگیر دعواهای حزبی شده؛ گرانی‌هایی که از نگاه عده‌ای از زمان فعالیت سکان‌داران دولت پیشین شروع‌شده و قیمت‌هایی که از دیدگاه دسته‌ای دیگر عاملانش حالا تکیه بر صندلی ریاست داده‌اند. دعوا بر سر مقصران گرانی‌های اخیر در روزهای اخیر شدت هم گرفته. دو روز گذشته رئیس پیشین بانک مرکزی هم انتقاد صریحی از عملکرد رئیس دولت سیزدهم کرد و به نحوه واکنش رسانه‌های وابسته به دولت پس از انتقادش از دولت واکنش نشان داد. مهم‌ترین بخش اظهارات همتی در پیام ویدئویی به این شرح بود: «در چند روز گذشته هجمه سنگینی از طرف امپراتوری رسانه‌ای دولت به من شد، زیرا گفته بودم به دنبال دست‌های پشت پرده عوامل گرانی‌ها نباشید». عبدالناصر همتی حتی گفت: «خودشان می‌دانند بانیان وضع موجود چه افرادی هستند، 9ماه از عملکرد دولت گذشته و توصیه می‌کنم به‌جای پرداختن به واژه بانیان موجود بهتر است نظارت بر عاملین وضع موجود کنید.» ابراهیم رئیسی هم دو روز قبل مثل همه دولت‌های دیگر با جمله‌ای تکراری به افزایش عجیب بهای کالاهای اساسی واکنش نشان داد: «عامل گرانی‌ها دولت قبل است»؛ جمله‌ای از سوی رئیس دولتی که در روزهای رقابت در ماراتن انتخابات، وعده‎‌هایش رنگ و بوی اقتصادی داشت و سخت باور داشت مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی ازجمله تورم، ربطی به برجام و سیاست خارجی ندارد. برای اقشار ضعیف اما فرقی نمی‌کند؛ عاملان وضع موجود یا بانیان این اوضاع، طی همین 9ماهی که از روی کار آمدن دولت سیزدهم می‌گذرد، اوضاع طوری رقم‌زده‌ شده که نگاهی به حال‌وروز بازار کالاهای اساسی حتی نگران‌کننده‌تر از قبل هم شده است. بر اساس بررسی‌های میدانی صورت گرفته کالاهای اساسی به‌طور میانگین در سال گذشته افزایش قیمت بیش از ۵۰درصدی را تجربه کردند و در برخی از محصولات این رشد قیمت‌ها از ۲۰۰درصد نیز فراتر رفته است. در خلال این گرانی‌ها رئیس دولت سیزدهم همین چند وقت پیش بود که تأکید کرده بود: «نباید اجازه داد برخی افراد با گران‌فروشی و سوداگری به مردم اجحاف و آن‌ها را ناامید کنند.» اقشار ضعیف اما در میان این شلوغی‌ها همچنان درگیر بالا رفتن قیمت‌ها هستند.

قیمت‌هایی که در بازار محصولات پروتئینی رایج‌تر است. گوشت قرمز یکی از کالاهای اساسی است که رشد قیمت آن در ابتدای فروردین‌ماه بسیار خبرساز شد و پس‌ازآن نوبت به گوشت مرغ رسید؛ مشاهدات میدانی حاکی از آن است که قیمت مرغ از فروردین ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۱ افزایش ۷۱درصدی را تجربه کرده است و در بازار گوشت قرمز نیز هر کیلوگرم گوشت گوسفندی به‌طور میانگین در بازه زمانی فروردین ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۱ افزایش قیمت ۳۶درصدی داشته است و هر کیلوگرم گوشت گوساله نیز در این مدت ۵۶درصد گران شده است. در بین سایر کالاهای اساسی قیمت برنج که قوت غالب ایرانیان است در سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است؛ به‌طور میانگین قیمت برنج ایرانی درجه‌یک در بازه زمانی فروردین ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۱ نزدیک به ۱۲۵درصد افزایش داشته است. در خصوص برنج‌های خارجی موجود در بازار، میانگین قیمت برنج پاکستانی در بازه زمانی فروردین ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۱ نزدیک به ۳۷درصد افزایش داشته است. مشاهدات میدانی حاکی از آن است که روند افزایش قیمت برنج در روزهای اخیر شدت بیشتری نیز گرفته است و در برخی خرده‌فروشی‌ها قیمت برنج ایرانی درجه‌یک از ۱۰۰هزار تومان نیز گذر کرده است. در بین سایر کالاهای اساسی افزایش قیمت خرما نیز در ماه‌های اخیر شدت گرفت به‌طوری‌که قیمت هر کیلوگرم خرما از ۳۵هزار تومان در فروردین ۱۴۰۰ به ۶۰هزار تومان در فروردین ۱۴۰۱ رسید و هر شانه تخم‌مرغ نیز در این بازه زمانی رشد قیمت ۹۷درصدی داشته است.

رشد قیمت حبوبات نیز در این مدت بسیار چشمگیر بوده است؛ هر کیلوگرم نخود در بازه زمانی فروردین ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۱ نزدیک به ۱۴۷درصد گران شده است و قیمت هر کیلوگرم لوبیا قرمز نیز از ۳۹هزار و ۵۰۰تومان در فروردین ۱۴۰۰ به ۵۶هزار تومان در فروردین ۱۴۰۱ رسیده است. این افزایش قیمت‌ها در بازار دیگر کالاهای اساسی نیز در جریان است. در این میان اما طی روزهای گذشته خبرهایی از مسئولان دولتی شنیده می‌شود که قیمت‌ها باید به قبل بازگردد، اما مسئله اینجاست که هنوز بازار از این فرمان‌ها تبعیت نکرده است‌. برخی بر این باور هستند که درج قیمت تولید به‌جای مصرف‌کننده باعث به هم ریختن بازارها شده. مجلس البته بارها پیگیر نرخ‌گذاری کالاها شده، اما نتیجه‌ای حاصل نشده. روز گذشته یکی از نمایندگان مجلس به خانه ملت گفت: «گلایه‌های متعددی از سوی هم‌وطنانم ناشی از گران‌فروشی مغازه‌داران به دستم رسید، ازاین‌رو با آقای تابش رئیس سازمان حمایت از مصرف‌کننده تماس گرفته و علت را جویا شدم که وی نیز از تلاش برای رفع این مشکلات خبر داد.» نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: اگر قیمت تولیدکننده و مصرف‌کننده بر روی اقلام درج شود مقدار زیادی از سودهای بی‌حساب که به جیب عده‌ای معدود می‌رود، جمع می‌شود و در نتیجه محصولات و کالاها ارزان‌تر به دست مردم خواهند رسید. زهره الهیان با تأکید بر اینکه باید همه دستگاه‌های مربوطه برای رفع این مشکل به میدان بیایند، تصریح کرد: «یکی از مشکلات سازمان حمایت از مصرف‌کننده کمبود نیروی نظارت است که با کمک و همراهی بسیج این مشکل رفع خواهد شد.» رئیس فراکسیون سازمان‌های مردم‌نهاد مجلس شورای اسلامی، یادآور شد: «ما در مجلس به‌عنوان یک نهاد نظارتی وظیفه داریم تا با ارتباط با نهادها و وزارتخانه‌های مربوطه پیگیر رفع این‌گونه مشکلات باشیم.» در این شرایط، سؤال اینجاست که برنامه دولت برای مهار فوری و سریع گرانی‌ها چه باید باشد؟ کاربری می‌نویسد: «دولت محترم خودش آب و برق و گاز و... را گران نکند تا باعث گرانی‌های دیگر نشود؛ بنابراین پشت پرده‌ای هم نیست؛ همه‌چیز روی پرده است.»

کاربر دیگری نیز این راهکار را پیش روی دولت می‌گذارد: «برخورد با محتکران و گران‌فروشان» علی می‌گوید: «دولت با نظارت جدی بر بازار دست مافیاها و دلالان را از معیشت و سفره مردم کوتاه کند و نظارت الکی فایده ندارد نظارت جدی و روزانه بر بازار کالاهای اساسی داشته باشد تا قیمت‌ها بی‌قاعده افزایش نیابد.» اظهارنظر برخی از کاربران هم قابل‌توجه است: «دولت در بیشتر موارد خود باعث گرانی‌هاست؛ مثلاً وقتی قیمت سیمان را بالا می‌برد، مشخصه ملک هم بالاتر می‌رود؛ وقتی محصول با قیمت بالاتری به بازار می‌رسد، خرده‌فروش هم ناچار به گران‌فروشی می‌شود.» در این میان بسیاری باور دارند تا احیای برجام اوضاع همین است و نمی‌توان فقط با وعده‌ها و بدون روابط با کشورهای خارجی اقتصاد را بهتر کرد.

برنج ارزان می‌شود؟

برنج ایرانی در روزهای گذشته با افزایش قیمت مواجه شد؛ به‌طوری‌که قیمت آن در برخی ارقام به بیش از ۱۰۰هزار تومان رسید. البته مدیرعامل مرکز بین‌المللی تجارت و پایانه صادرات برنج آمل اخیراً اعلام کرده که در روزهای آینده بازار برنج تثبیت و قیمت این محصول کاهش می‌یابد. به گزارش ایسنا، بر اساس مشاهدات میدانی از مغازه‌های سطح شهر تهران قیمت هر کیلو صدری دم‌سیاه گیلان ۱۰۵هزار تومان، علی کاظمی ۸۵هزار تومان، طارم محلی فریدون‌کنار ۸۸هزار تومان، کشت دوم طارم محلی ۹۰هزار تومان، هاشمی اعلای گیلان ۷۵ تا ۸۵هزار تومان، هاشمی دودی درجه‌یک ۹۵هزار تومان، هاشمی دودی ۴۵هزار تومان، شیرودی دودی ۶۵هزار تومان است. قیمت برنج خارجی نیز در مغازه‌ها ۳۰ تا ۳۵هزار تومان است. گفتنی است قیمت‌های ذکرشده حدودی بوده و ممکن است در برخی مناطق بیشتر یا کمتر باشد. در میادین میوه و تره‌بار نیز قیمت هر کیلو برنج ایرانی دم‌سیاه، طارم و هاشمی ۶۵هزار تومان، برنج تنظیم بازار فجر ۵۲هزار و۵۰۰تومان، برنج تنظیم بازار ندا ۴۲هزار تومان، برنج تنظیم بازار پاکستانی ۲۰هزار و۵۰۰تومان و برنج تنظیم بازار هندی ۱۸هزار و ۵۰۰تومان است. بر اساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی سید اسماعیل یزدان‌پناه، مدیرعامل مرکز بین‌المللی تجارت و پایانه صادرات برنج آمل اعلام کرد که در روزهای آینده بازار برنج تثبیت و قیمت این محصول کاهش می‌یابد.

وی همچنین از مردم خواست نگران موجودی و قیمت برنج در کشور نباشند، زیرا این محصول به‌اندازه کافی در مرکز بین‌المللی تجارت و پایانه صادرات برنج موجود است. او در همین حال به مردم توصیه کرد که برنج‌های کهنه که ماندگاری کمتری دارند، خریداری نکنند و در سال زراعی جدید که نزدیک است برنج کیفی را با قیمت مناسب‌تری تهیه کنند. یزدان‌پناه با بیان اینکه ما با میادین شهرداری تهران در ارتباط هستیم و برنج‌های تنظیم بازار را در اختیار آنان قرار می‌دهیم اعلام کرد که التهاب بازار برنج ادامه نخواهد داشت و با اقدامات مناسب بازار به‌زودی به آرامش می‌رسد.