اتاق روی پشت بام؛ ۱۵ رهن، ۲ میلیون اجاره!

روزنو :حق مسکن کارگران برای امسال، ۶۵۰ هزار تومان تعیین شد. اما اگر مستاجران بخواهند ۶۵۰ هزار تومان اجاره بدهند باید ده‌ها برابر کمترین حقوق یک کارگر پول پیش بدهند تا بتوانند یک خانه نقلی در تهران اجاره کنند.

افزایش قیمت مسکن و اجاره‌بها سال گذشته صدای برخی از مستاجران را درآورد. افرادی که درآمدشان با تورم و افزایش اجاره‌خانه همخوانی نداشت و آنها را راهی خانه‌های کوچک‌تر یا مناطق ارزان‌تر کرد.شورای عالی کار، حق مسکن را برای سال جاری ۲۰۰ هزار تومان افزایش داد. یعنی حدود ۴۴ درصد افزایش. رئیس اتحادیه مشاوران املاک به تجارت‌نیوز می‌گوید: «این افزایش ۲۰۰ هزار تومانی برای امسال کافی نیست.»

اما با ۶۵۰ هزار تومانی که شورای عالی کار تعیین کرده، کجا می‌توان خانه اجاره کرد؟ اگر به مشاوران املاک بگویید به دنبال خانه‌ای هستم با ۶۵۰ هزار تومان اجاره، اولین سوالی که می‌پرسند احتمالا این است: «چقدر رهن دارید؟»

برای مناطق بالا شهر باید میلیاردی رهن داد تا بتوان با ۶۵۰ هزار تومان خانه اجاره کرد. البته با چنین اجاره‌ای پیدا کردن خانه در سایر مناطق هم چندان کار راحتی نیست.یکی از مشاوران املاک در تهران می‌گوید: «بستگی به میزان رهن دارد. در حال حاضر در شهرک اندیشه با ۶۵۰ هزار تومان اجاره با ۱۱۰ میلیون تومان رهن یک واحد ۵۳ متری داریم.»

به عبارتی برای رهن یک واحد کوچک در اطراف تهران باید معادل ۱۷ برابر کمترین دریافتی کارگران برای یک خانواده سه نفری پرداخت کرد. (کمترین دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۱ به ۶ میلیون و ۴۳۳ هزار تومان برای خانواده ۳.۳ نفری رسید.)یک مشاور املاک دیگر خانه‌ای با متراژ کمتر در محدوده جیحون پیشنهاد می‌دهد. واحد ۴۰ متری در طبقه چهارم که نه اتاق خواب دارد و نه آسانسور. او می‌گوید: «این واحد را برای رهن ۱۶۰ میلیون تومان گذاشتیم، اما قابل تبدیل است. اگر ۶۵۰ هزار تومان اجاره دارید، مبلغ رهن کمتر می‌شود. حدود ۱۳۸ میلیون تومان.»
البته اگر در مناطق مرکزی شهر تهران به دنبال اجاره خانه باشید، با ۶۵۰ هزار تومان اجاره، راه به جایی نمی‌برید. مگر اینکه رهن را بالا ببرید. مثلا برای یک واحد ۶۰ تا ۷۰ متری حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان باید در حساب بانکی‌تان کنار گذاشته باشید.ناگفته هم می‌دانید که نوساز بودن ملک، پارکینگ داشتن، انباری و… هر کدام می‌تواند هزینه بالاتری را روی دست مستاجران بگذارد.

یک مشاور املاک در محدوده بلوار کشاورز می‌گوید: «برای یک واحد ۶۸ متری برای همین منطقه، ۴۰۰ میلیون رهن است با ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان اجاره.» او می‌گوید با ۶۵۰ هزار تومان اجاره هر ۱۰ میلیون ۳۰۰ هزار تومان کم می‌کنیم. با این حساب می‌شود حدود ۶۰۵ میلیون تومان رهن. یعنی ۹۴ برابر کمترین دریافتی کارگران برای یک خانواده سه نفری.

اتاق‌های ۱۲متری گزینه دیگر مستاجران

اما این رهن‌ها با جیب و درآمد برخی نمی‌خواند. حالا مستاجران با این آشفته بازار مسکن باید قید برخی شرایط را بزنند تا بتوانند خانه‌ای اجاره کنند. مثلا سراغ اتاق‌های ۱۲ یا ۲۰ متری بروند با سرویس بهداشتی مشترک.
پیدا کردن آگهی‌های اتاق‌های ۱۲ متری و ۱۵ متری هم کار سختی نیست. یک مشاور املاک می‌گوید: «یک ۱۵ متری بالای پشت‌بام در راه‌آهن دارم. سرویس بهداشتی با یک طبقه پایین مشترک است. ۱۵ میلیون رهن و ۲ میلیون تومان هم اجاره.»

او می‌گوید برای اجاره ۶۵۰ هزار تومانی می‌تواند صاحبخانه را راضی کند و قابل تبدیل است. اما با فرمول املاکی‌ها به ازای هر ۱۰ میلیون تومان رهن، ۳۰۰ هزار تومان اجاره می‌شود. یعنی برای اجاره همین واحد ۱۵ متری روی پشت‌بام باید حدود ۶۰ میلیون برای رهن پس‌انداز داشت. البته دلداری می‌دهد که صاحبخانه سخت نمی‌گیرد و می‌تواند کمی تخفیف بگیرد.

یک مشاور املاک دیگر می‌گوید: «اتاق ۱۲ متری دارد با ۱۵ میلیون تومان رهن و ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اجاره. قابل تبدیل است. اینجا چند اتاق مجزاست و فقط این اتاق خالی مانده است.» اتاق‌های ردیفی در یک راهرو که سرویس مشترک دارند. او می‌گوید: «بقیه اتاق‌ها را چند کارگر اجاره کرده‌اند.»آگهی دیگر از اتاق ۱۴ متری حکایت دارد. ۳۰ سال ساخت است و حوالی خزانه. ۱۰ میلیون تومان رهن و ۲ میلیون تومان اجاره پیشنهاد می‌کند. قابل تبدیل است. اما اگر بخواهد تبدیل کند حدود ۵۵ میلیون تومان رهن و ۶۵۰ هزار تومان اجاره می‌شود. البته برخی از صاحبان املاک می‌گویند ترجیح می‌دهند به جای رهن بیشتر، اجاره بیشتر بگیرند.

حق مسکن با تورم همخوانی دارد؟

بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران در فصل زمستان ۱۴۰۰ متوسط افزیش اجاره‌بها برای کسانی که تمدید قرارداد داشتند بیش از ۵۰ درصد بود. به عبارتی اگر کسی دو میلیون تومان اجاره می‌داد با تمدید قرارداد باید سه میلیون تومان اجاره دهد.

اما افزایش ۴۴ درصدی حق مسکن امسال با این میزان افزایش اجاره‌بها، تورم بیش از ۴۰ درصدی و خط فقر همخوانی ندارد. تاکنون آمار متفاوتی از خطر فقر و جمعیت زیر خطر فقر در کشور منتشر شده است. پیش‌تر مرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد گفت که خط فقر در سال ۹۹ به ۱۰ میلیون تومان رسید.بر همین اساس مصطفی قلی خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک هم به تجارت‌نیوز می‌گوید: «اقتصاددان نیستم اما به نظرم حق مسکن ۶۵۰ هزار تومانی برای امسال کافی نیست.»