هک یا نفوذ در صداوسیما؟

روزنو :پنجشنبه هفتم بهمن برای لحظاتی شبکه یک سیما، رادیو جوان، رادیو قرآن و رادیو آوا تصاویر و صداهایی از سرکرده گروهک منافقین پخش کردند. این اتفاق در همان ساعات اولیه با واکنش‌های فراوانی همراه شد و خبرگزاری صداوسیما این اقدام را نوعی خرابکاری در سازمان برشمرد. خبرهای اولیه حاکی از آن بود که احتمالاً بخشی از سیستم پخش در صداوسیما موردحمله هکری قرار گرفته است و سامانه‌های برخط این سازمان از دسترس خارج شده‌اند؛ اما ساعاتی بعد رضا علیدادی (معاون فنی صداوسیما) به‌صورت تلفنی روی آنتن شبکه خبر آمد و توضیحاتی درباره از دسترس خارج شدن شبکه‌ها داد که این فرضیه را زیر سؤال برد. به گفته او این اتفاق یک کار ساده نیست و فوق‌العاده پیچیده است و تنها صاحبان این تکنولوژی می‌توانند از بک دورها و امکاناتی که از قبل روی سیستم‌ها در نظر گرفته‌اند، بهره‌برداری کنند و صدمه بزنند. کارشناسان فنی و رسانه‌ای نیز بعد از ساعاتی در اظهارنظرهایی تشریح کردند که هک کردن سیستم‌های صداوسیما برای در اختیار گرفتن پخش فرضیه دقیقی نیست و امکان این کار عملاً وجود ندارد. جزییات بیشتر را به نقل از ایلنا در ادامه می خوانید.

زمان پخش این تصاویر در بین پخش میان برنامه‌ها رخ داده است که از قبل آماده و برای پخش شبکه‌ها ارسال می‌شود. این گزاره‌ها احتمال هک شدن یا حمله هکری و سایبری را ضعیف می‌کند و فرضیه نفوذ انسانی و سازمان‌یافته در صداوسیما را قوت می‌بخشد. به نظر می‌رسد فرد یا اشخاصی در رده‌های مختلف پخش و بازبینی و یا تبلیغات و بازرگانی با خرابکاری و دستبرد به مجموعه‌های تولیدی، محتوای از پیش تهیه شده برای پخش در شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی را با این تصاویر جایگزین کرده‌اند.

غفلت از اتفاقات مشابه گذشته زمینه‌ساز نفوذ است

علیرضا چابکرو، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه ارتباطات و رسانه درباره این اتفاق و علت اصلی آن گفت: متأسفانه بسیاری از موارد این‌چنینی در زمانی مطرح و پس از هیاهوهای زیاد به فراموشی سپرده می‌شود. لازم است علت و ریشه این اتفاقات مورد بررسی قرار گیرد. من تا حدودی به سازوکار شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی صداوسیما آشنا هستم؛ وقتی آنتن را برنامه‌ها و معاونت‌ها تحویل پخش می‌دهند، دیگر همه‌چیز به مرکز پخش برمی‌گردد و آرشیوهایی که آن‌ها از قبل برای آماده کرده‌اند. در مورد هک و حمله سایبری شبهاتی وجود دارد که باید بررسی و نظر دقیق کارشناسی صورت گیرد، اما در این مورد بیشتر از هک و حمله سایبری به نظر می‌رسد که عامل انسانی یا نفوذ سازمان‌یافته زمینه‌ساز این خرابکاری بوده است.وی بابیان اینکه هنوز مشخص نشده است که آرشیوهای سازمان صداوسیما چگونه سر از شبکه‌ها معاند درآوردند، افزود: اگر زمانی که این اتفاقات در حال رقم خوردن بودند و آرشیو ارزشمند صداوسیما سر از ایران اینترنشنال و شبکه‌های خارجی درآورند به جدیت دنبال شناسایی عوامل و ضعف ساختاری می‌رفتیم، شاید مانع اتفاقات بعدی می‌شدیم. وی با اشاره به اینکه چنین اتفاقاتی توسط پیرمردان و پیرزنان گروهک منافقین قابل انجام نیست، تصریح کرد: سرویس‌های جاسوسی اسرائیلی و آمریکایی به‌طور پیوسته در حال همکاری با این گروهک‌ها و سازمان‌های تروریستی هستند و آن‌ها فقط با کمک این مراکز می‌توانند دست به چنین اقداماتی می‌زنند. گوگل به‌عنوان یکی از قدرتمندترین سرورهای جهانی در خدمت این اهداف جاسوسی و ارتباطی عمل می‌کند و اسناد آن هرچند یک‌بار به بیرون درز پیدا می‌کند. دیگر کمپانی‌ها و سازمان‌ها که جای خود دارند. این استاد دانشگاه افزود: ساختارهای صداوسیما همچنان بر اساس مدلی که سال‌ها پیش برای آن برنامه ریزی شده است، استوار هستند و فقط کمی نوآوری و به‌روزرسانی در بخش‌هایی اتفاق افتاده است. دراین‌ارتباط لازم است صداوسیما، تهدیدات و خطرات روز را شناسایی و حداقل برای مجموعه خود یک سیستم یکپارچه سایبری و ارتباطی را تعریف کند. صداوسیما هنوز آمادگی این را ندارد که فعالیت‌های خود را به‌طور کامل به روی شبکه اینترنتی ببرد و این ضرورت احساس می‌شود که ساختاری به‌روز و دانش‌بنیان برای این امر طراحی شود. در حوزه محتوا و برنامه‌های تولیدی هم صداوسیما نیاز به بازبینی و تحول جدی دارد. پرسش این است که آیا واقعاً تولیدات امروز صداوسیما در شبکه‌های مختلف تلویزیونی و رادیویی مناسب با مخاطبان حال حاضر و مردم کشور است؟ به نظر می‌رسد مرکز افکار سنجی صداوسیما باید به‌صورت جدی و واقعی بررسی کند و نتیجه آن را به مدیران سازمان اعلام کند که آیا با صرف این هزینه‌های میلیاردی در برنامه‌سازی و تولید محتوا، نتیجه مطلوب و دلخواه به دست می‌آید و مردم مخاطب رسانه ملی هستند یا خیر؟

گفتنی است برخی خبرهای تأیید نشده از این حکایت دارد که عامل یا عاملان انسانی این خرابکاری و نفوذ در صداوسیما شناسایی و دستگیر شده‌اند.